Page 74 - Sanat Tarihi -12

3. İLK ÇAĞ’DA DOĞU AKDENİZ HAVZASI UYGARLIKLARI VE BİZANS
ÜNİTE
Bunu biliyor musunuz ?
Heykellerin alınlarının ortasın-
dan geçtiği kabul edilen dikey
bir çizgi, onları şekil ve
görünüş bakımından iki eşit
kısma böler. Sanat tarihinde
bu duruşa frontal duruş denir.
Görsel 3.27
Sekhemka (Sekemka) Heykeli
74
Mısır’da heykel sanatı hızlı bir gelişme göstermiştir. Firavun Coser’in
gerçek boydaki ilkel, ama etkileyici heykeli sonra yapılacak olan anıtsal
heykellerinin öncüsü olmuştur. Firavun Kefren’in diyoritten yapılmış
heykeli ince işçiliği ve ağırbaşlı havasıyla, Mikerinos ile eşini tasvir eden
heykel ile Thutmose (Görsel 25) heykeli Mısırlıların arduaz gibi sert
taşları ve metali işlemedeki büyük ustalıklarını gösteren örneklerdir.
Görsel 3.25 Görsel 3.26
Thutmose Heykeli Taşıyıcı heykeli
Eski İmparatorluk Dönemi’nde heykel sanatında belirgin bir üslup söz
konusudur. Heykellerde sadelik ön planda olup hareket ve duyguları ifade
eden ayrıntılar yoktur. Genellikle bir kaide üzerinde ayakta duran veya
oturmuş biçimde yapılan heykellerde frontal duruş hâkimdir. Ayakta duran
figürlerde, vücut ağırlığı iki bacağa eşit olarak dağıtılmış, kollar vücuda
yapışık şekilde aşağıya sarkmış, eller ise yumruk şeklindedir. Erkek
heykellerinin tenleri kadın heykellerine göre daha koyudur. Erkek giysileri
sadece bel ve kalça bölgesini kapatır. Tüm vücudu örten kadın giysileri diz
ve göğüs hizasında birer çizgiyle vurgulanır. Oturan figürlerde ağırlık yine
eşit paylaştırılmakla birlikte baş öne bakmakta ve dik durmaktadır. Bununla
beraber bu dönemde belli kurallara bağlı kalmadan yapılmış halk sanatı
olarak adlandırılan heykel örneklerine de rastlanmaktadır (Görsel 3.26) . Bu
eserlerde sanatçı, günlük yaşamdan seçtiği figürlerde ve hareketlerde daha
rahat ve serbesttir. Bu özelliğe sahip heykellerin en tanınmışları, bağdaş
kurmuş vaziyette Oturan Kâtip Heykeli ve firavunların üst düzey memur-
larını tasvir eden Sekhemka (Sekemka) Heykeli’dir (Görsel 3.27).
Orta İmparatorluk Dönemi’nde tapınaklarda firavunların büyük boyutlu
heykelleri yapılmış, heykel sanatına daha realist bir bakış açısı hakim
olmuş; yüzlerde çizgiler, gözlerde çukurlaşmalar vb. ayrıntılar firavunların
heykellerinde görülmeye başlanmıştır.