Page 29 - Sosyoloji 1 | 2.Ünite

Toplumsal Yapı ve Toplumsal İlişkiler 2. ÜNİTE

Okuma Parçası

Aşağıdaki metinleri inceleyerek soruları cevaplayınız.
ŞEYH EDEBALİ’NİN OSMAN GAZİ’YE VASİYETİ

Ey oğul, artık Bey'sin! Dünya, senin gözlerinin gördüğü gibi değildir.
Bundan sonra öfke bize, uysallık sana. Bütün bilinmeyenler, fetih edilmeyenler, görünmeyenler,
Güceniklik bize, gönül almak sana. ancak sen faziletli ve ahlaklı olursan gün ışığına çıkacaktır.
Suçlamak bize, katlanmak sana. Ey oğul! Ananı, atanı say!
Acizlik bize, hoş görmek sana. Bereket büyüklerle beraberdir.
Anlaşmazlıklar bize, adalet sana. İnancını kaybedersen yeşilken çöllere dönersin.
Haksızlık bize, bağışlamak sana... Açık sözlü ol! Her sözü üstüne alma!
Ey oğul, sabretmesini bil, vaktinden önce çiçek açmaz. Gördüğünü görme! Bildiğini bilme!
Şunu da unutma; insanı yaşat ki devlet yaşasın. Sevildiğin yere sık gidip gelme!
Ey oğul, işin ağır, işin çetin, gücün kula bağlı. Ey oğul! Üç kişiye acı:
Allah yardımcın olsun... Cahil arasındaki âlime, zenginken fakir düşene ve hatırlı
Güçlüsün, kuvvetlisin, akıllısın, kelamlısın! iken itibarını kaybedene.
Ama bunları nerede, nasıl kullanacağını bilmezsen sabah Ey oğul! Unutma ki yüksekte yer tutanlar aşağıdakiler
rüzgârında savrulur gidersin. kadar emniyette değildir.
Öfken ve nefsin bir olup aklını yener. Haklıysan mücadeleden korkma.
Daima sabırlı, sebatlı ve iradene sahip olasın! (www.bilecik.gov.tr)

Görsel 2.27: Şeyh Edebali Görsel 2.28: Osman Gazi
TOPLUMSAL DEĞERLER
Değerler ve normlar, bir kültürün üyelerinin çevreleri Örneğin Britanya’daki öğrencilerin büyük bir
içerisinde nasıl davranacaklarını biçimlendirmede birlik- bölümü, sınav sırasında bir başka öğrencinin kendi
te hareket ederler. kâğıdından bilgi aşırdığını gördüklerinde çok kızar.
Britanya’da bir başkasının ödevinden kopya çekmek;
Örneğin öğrenmeye büyük değer veren kültürlerde bireysel başarı, fırsat eşitliği, çok çalışma ve kurallara
kültürel normlar öğrencilerin çalışmak için büyük çaba saygıya ilişkin temel değerlere karşı durmak anlamına
harcamasını özendirecek ve çocuklarının eğitimi için gelir. Britanyalı öğrencilerin gösterdiği bu kızgınlık
fedakârlıkta bulunan anne babaları destekleyecektir. duygusundan Rus öğrencilerin kafaları karışabilir. Bir
Konukseverliğe büyük değer veren bir kültürde kültürel sınavı geçmek için birbirine yardım etmek, Rusların
normlar hediye verme ya da hem konukların hem de ev eşitlik ve otorite karşısında birlikte sorun çözmeye
sahiplerinin toplumsal davranışları hakkındaki beklenti- verdikleri değeri yansıtır. Bir toplum ya da topluluk
lere yön verir. Değerler ve normlar kültürden kültüre içerisinde bile farklı değerler birbiriyle çelişebilir.
büyük farklılıklar gösterir. Kimi kültürler bireyciliğe Bazı grup ya da kişiler farklı değerleri benimseyebi-
değer verirken ötekiler paylaşılan gereksinimleri daha lirler.
çok vurgularlar. (www.helitam.files.wordpress.com)
1. Şeyh Edebali’nin öğütlerinde Türk toplum değerleri ile ilgili neler söylenmektedir?
2. Başka toplumların değer anlayışlarına örnekler veriniz.
3. “Toplumsal değerler” metninden hareketle değerlerin toplumsal ilişkilerimizdeki rolünü söyleyiniz.
Bu konuda toplumsal değerlerimiz neleri gerektirir? Açıklayınız.

83