Page 31 - Sosyoloji 1 | 2.Ünite

Toplumsal Yapı ve Toplumsal İlişkiler 2. ÜNİTE

Okuma Parçası

Aşağıdaki metni okuyarak soruyu cevaplayınız.
DEĞERLERİN ROLÜ
Değerler toplumsal yaşamda önemli bir rolü yerine ve çevrede olup bitene anlam verme yolunun belirle-
getirir. Değerler, insanlara yaşamlarında seçim yapma- yicisi olan değerler, toplumsal beklentilerin içerikleri
ları için rehberlik eder, yol gösterir. İnsanların enerjisi- olarak aileden başlayıp giderek genişleyen çevrede
ni yönlendirmede “Doğru ve yanlış arasındaki fark bireye neyi, nasıl yapması gerektiğini bildiren ve
nedir?”, “Yaşamın anlamı nedir?” gibi temel soruların belirleyen hükümlerdir. Değerlerin öğrenilmesi, rol-
cevaplanmasında değerlerin rolü vardır. Birey, lerin öğrenilmesi ile meydana gelen sosyal bir öğren-
toplumsal yaşantısı sürerken kendisi için kişisel bir medir. İnsan, öğrendiklerinin büyük bir kısmını sosyal
değerler sistemi oluşturur, bu kişisel değerler sistemi öğrenme sürecinde kazanır. Değerlerin temeli çocuk-
bireyin içinde bulunduğu toplumun diğer üyeleri ile luk dönemlerinde atılır ki bu da sosyalleşme sürecinin
birlikte paylaştığı kültür tarafından biçimlendirilir. en önemli özelliğidir (Görsel 2.31).
(www.yasadedergi.org)
Toplumların yüzyıllar süren birikimle ortaya
koyduğu toplumsal değerler, onların kültür ürünleridir.
Toplumsal değerler toplumların kimliklerinin işareti- Adalet
dir, parmak izi gibidir ve insan davranışlarının temel- Saygı
lerini oluşturur. Talcott Parsons’a ( Talkıt Parsıns) göre
kültürel sistem her toplumda kendi kültürel özgünlü-
ğünü sağlayan çekirdek değerleri ve ilgili normları Sorumluluk
içerir. Bu nedenle kültürel sistemin özellikleri gelenek Dayanışma
ve değerlerin tortulaşmasına yani toplumun mirasına
yansır. Değerler, toplumsal normlar veya davranış
kuralları aracılığıyla ifade edilir. Örneğin çocuklardan
Dürüstlük
yaşlı anne ve babalarına bakmaları, onlara kötü
davranmamaları, onları ihmal etmemeleri beklenir. Yardımseverlik
Parsons değerlerin toplumda iç bütünlüğü ve düzeni
sağlamadaki rolünü vurgular. Bireylerin yaşamlarında Görsel 2.31: Toplumsal değerler
Toplumsal değerlerin toplumsal yapı ve düzen açısından önemi nedir? Düşüncelerinizi paylaşınız.

Etkinlik

Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların sonuna “D”, yanlış olanların sonuna “Y” yazınız.

KONTROL TABLOSU CEVAP

Toplumsal değerler genellikle beğeniye, ahlaka ve inançlara dayanır.

Toplumsal değerler insan davranışlarının değerlendirilmesinde bir ölçüt değildir.

Birey toplumsal değerleri, içinde doğduğu toplumda ve gruplarda hazır bulur.

Toplumsal değerler toplumsal ilişkilere yön verir.

Toplumsal değerler statülerin belirlenmesinde önemli değildir.

85