Page 35 - Sosyoloji 1 | 2.Ünite

Toplumsal Yapı ve Toplumsal İlişkiler 2. ÜNİTE

Yorumlayınız

Aşağıdaki görselleri inceleyerek soruyu cevaplayınız.

Görsel 2.36: Toplumsal normlar
Görsellerden hareketle toplumsal norm türleri ile ilgili neler söyleyebilirsiniz?

Okuma Parçası

Aşağıdaki metni okuyarak soruyu cevaplayınız.

NORMLAR VE YAPTIRIMLAR
Normlar genellikle beklentilerin çerçevesini çizer ve bilir. Silahlı soyguna hapis cezası verilmesi örneğinde
bireylere nasıl davranacaklarını ve itaat edeceklerini olduğu gibi bazı yaptırımlar devletçe de resmî olarak
söyler. Bunun da ötesinde normlar bazen belirsiz ve desteklenir. Bazı gelenekler ise daha resmî olmayan
çelişkili de olabilir. Buna bağlı olarak davranışlar ve yapıdadır. Örneğin kilisenin ahlaki öğretilerine karşı
normatif beklentiler farklı olabilir. Böyle durumlarda gelen bir kişinin aforoz edilmesi gibi.
negatif yaptırımlar uygulanabilir. Yaptırım aslında
toplumsal davranışa yönelik bir karşılıktır. Negatif yaptı- Günlük hayattaki normların çoğunluğu sıradandır ve
rımlar cezalandırma yoluyla toplumsal kural ihlallerini bunların önem derecesi düşüktür. Bununla birlikte bu
önlemeyi hedefleyen kültürel değerleri ve ahlakı sembo- normların ihlali de görgüsüzlük olarak adlandırılır.
lik olarak koruyan olgulardır. Mesela ağzımız açık bir şekilde yemek yediğimizde
ağzımızdan çenemize doğru yiyecek parçaları sıçrarsa
Farklı normlar ihlal edilmesi durumunda farklı yaptı- bunu görenler bizi iğrençlikle niteleyebilir. Bu durumun
rımlara yol açar. Âdetler, gelenek-görenekler ve töre de sonucunda tutuklanmam ya da yaşadığım topluluk
toplumlarca büyük önem atfedilen ve bazı durumlarda tarafından cezalandırılmam ama kolay kolay yemeklere
hukuk kadar etkili olabilen toplumsal normlardır. Gele- de davet edilmem.
neklere aykırı davranışın müeyyideleri farklılık göstere- (David M. Newman, Sosyoloji, s.20)
Metinden hareketle toplumda yazılı olan ve yazılı olmayan toplumsal kurallara uyulmadığında ne tür
yaptırımlarla karşılaşıldığını söyleyiniz. Örnekler veriniz.

Okuma Parçası

Aşağıdaki eşleştirme tablosunda kavramlara ait açıklamalar verilmiştir. Açıklamalara karşılık gelen
kavramların numaralarını boş bırakılan kutulara yazınız.

1. Yazılı Kurallar 2. Yazılı Olmayan Kurallar

Büyüklere saygılı Bayrağa saygı Otomobili hatalı park
davranmak göstermek etmemek

Hırsızlık Saygılı ve alçak gönüllü İnsanlarla
yapmamak olmak selamlaşmak

Başkalarına Çevreyi rahatsız Başka fikirlere saygı
saygılı olmak etmemek göstermek

Okul disiplin Kapalı alanlarda sigara Vergi
kurallarına uymamak kullanmamak ödemek

89