Page 10 - Tarih 11 | 1.Ünite

1. ÜNİTE

Ayrıca Fransa ve Almanya ile ittifak kurmaya çalışan Şah Abbas
(Görsel 1.8), Osmanlıları kuzeyden sıkıştırmak için de Rus çarı ile
ittifak kurmak istemiştir.
Ferhat Paşa Antlaşması’ndan sonra Safeviler, ipek ihracatını ya-
saklayarak Osmanlı ekonomisine büyük zarar vermiştir. Bunun
üzerine Osmanlı Devleti karşı önlem olarak İran’ın çok ihtiyacı
olan kıymetli madenlerin ve bakırın İran’a ihracını yasaklamıştır.
Safeviler, Osmanlıların dışta Habsburglarla mücadelesini ve içte
Celâli İsyanları’yla uğraşmasını fırsat bilerek Şirvan, Azerbaycan
ve Gürcistan’ı geri almıştır. Anadolu’da devlet otoritesini yeni-
den kuran Sadrazam Kuyucu Murad Paşa’nın, Safeviler üzerine
yürümesiyle Şah Abbas, Osmanlılardan barış istemiş ve sonuçta
iki devlet arasında 1612 Nasuh Paşa Antlaşması imzalanmıştır.
Bu antlaşmayla 1555 Amasya Antlaşması’ndaki sınırlara geri dö-
nülmüştür. Ayrıca Safeviler, Osmanlılara yıllık iki yüz deve yükü
ipek ödemeyi kabul etmiştir. Ancak Nasuh Paşa Antlaşması her iki
devleti de tatmin etmemiştir.

1615’ten itibaren İran’ın antlaşma şartlarına uymaması nede-
Görsel 1.8 niyle iki devlet arasında savaş yeniden başlamış ve Şah Abbas’ın
Şah Abbas (Gravür)
barış istemesi üzerine 1618’de Serav Antlaşması imzalanmıştır.
Bu antlaşmaya göre Nasuh Paşa Antlaşması’nda kabul edilen iki
yüz deve yükü ipek, yüz deve yüküne indirilmiştir. Bu antlaşma iki
taraf için kısa süreli bir mütareke olmaktan öteye gidememiştir.

CEVAPLAYALIM Safevilerle uzun süren savaş döneminde, Osmanlı Devleti’nin
Batı’ya karşı uyguladığı siyasetin genel özellikleri nelerdir?

Sınırları Belirleyen Antlaşma: Kasr-ı Şirin (1639)
Şah Abbas, Osmanlı Devleti’nde yaşanan isyanlardan faydalanarak
1623’te Bağdat’ı ve bütün Irak’ı Osmanlılardan geri almıştır. Ay-
rıca Basra’ya saldıran Safeviler’e karşı Osmanlılar, Portekizlilerle
ittifak yaparak saldırıyı püskürtmüştür. Bağdat’ı geri almak için
1625 ve 1630 yıllarında da yapılan girişimler sonuç vermemiştir.
Devlet içinde mutlak otoritesini sağlayan IV. Murad (Görsel 1.9),
ordunun başına geçerek Safeviler üzerine yürümüş ve 1635’te
Revan’ı, 1638’de de Bağdat'ı geri almıştır. Sonuçta iki devlet ara-
sında 1639 Kasr-ı Şirin Antlaşması imzalanmış ve bu antlaşmayla
bugünkü Türkiye-İran sınırı belirlenmiştir. Kasr-ı Şirin Antlaşma-
sı’na göre Bağdat, Basra ve Şehrizor Osmanlılarda kalırken Revan
ise Safevilere bırakılmıştır. Ayrıca bu antlaşmaya göre Safeviler;
Irak, Kars, Ahıska ve Van’a saldırmayacaktır. Böylece 1578’den beri
aralıklarla devam eden 61 yıllık savaş durumu sona ermiştir. Bu
antlaşma ticari yasakları da kaldırıp eski tarihî yolların yeniden
Görsel 1.9 canlanmasını sağlamıştır.
IV. Murad
XVII. yüzyılın ilk yarısında Safevilerle giriştikleri yoğun mü-
cadele sebebiyle askerî güçlerinin büyük kısmını İran üzerine
seferber eden Osmanlı Devleti, Otuz Yıl Savaşları ile uğraşan
BİLİYOR MUSUNUZ? Avrupa’nın güçsüz ve zayıf durumundan istifade edememiştir.

18