Page 9 - TARİH 9 - Ünite 2

İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ

Bu dönemin önemli yerleşim merkezlerinden biri de Güney-
doğu Anadolu’da bulunan Diyarbakır’ın Ergani ilçesi sınır-
larındaki Çayönü’dür (Görsel 2.9). Yakın Doğu’nun bilinen
en büyük yerleşim merkezlerinden birisi olan Çayönü’nde
yapılan kazılar sonucunda
2
8.000 m alan açığa çıkarıl-
mıştır. Çayönü Höyüğü’nde
1964 yılında Robert J. Brai-
dwood (Rabırt J. Breydvud)
ve Halet Çambel başkanlığın-
da bir ekiple başlatılan kazı-
lar farklı ekiplerle 1991 yılına
kadar sürdürülmüştür.
Çayönü’nde, Yakın Doğu’daki
köy yerleşmelerinin ilk örneği
görülmektedir. Çayönü, bu-
gün oldukça fakir bitki örtü-
süyle çevrili olmasına karşın
günümüzden yaklaşık 10 bin Görsel 2.9
yıl önce dere kenarında bereketli bir ovaydı. Aynı zamanda Çayönü (Diyarbakır)
zengin bitki örtüsü ve tahıl türünü barındıran Çayönü Ovası,
avcılık için de ideal bir konumdaydı.

Akdeniz çevresinde yaşayan ırklardan Çayönü toplumundaki
erkekler ortalama 170 cm, kadınlar ise 157 cm boyundaydı.
Ortalama yaş 29-30 yıl arasında değişmekteydi. Buna karşın
60 yaşına kadar yaşamış nadir insanlar da bulunmaktaydı. BİLİYOR MUSUNUZ?

Anadolu’da yuvarlak planlı kulübeler (Görsel 2.10), ızgara
planlı konutlar (Görsel 2.11) gibi yapılarda ele geçen bulun-
tular arasında; obsidyen araçlara, insan ve hayvan heykel-
ciklerine, bitki ve bitki tohumu kalıntılarına, az da olsa deniz
kabuklarına rastlanmıştır.

Görsel 2.10 Görsel 2.11
Yuvarlak planlı kulübe Izgara planlı konut

Göbeklitepe, Çatalhöyük ve Çayönü merkezlerinin insanlık CEVAPLAYALIM
tarihine etkileri nelerdir?

33