Page 38 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük - Ünite 2

MİLLÎ MÜCADELE

İtilaf Devletleri, Lozan Barış Konferansı’na Türk tarafını temsilen İstanbul
Hükûmeti’ni de davet edince, bu duruma tepki olarak TBMM tarafından sal-
tanat kaldırıldı. Böylece Osmanlı Devleti’nin siyasal varlığına son verilmiş
oldu. Artık barış görüşmelerinde Türk tarafının tek temsilcisi olarak sadece
TBMM Hükûmeti kalmış, İtilaf Devletleri’nin oyunu bir kez daha bozulmuş-
tu. Mudanya Ateşkes Görüşmeleri’ndeki başarısı sebebiyle Batı Cephesi Ko-
mutanı İsmet Paşa, Dışişleri Bakanı seçildi ve Lozan Barış Görüşmeleri’ne
gidecek Türk heyetinin başına getirildi. Lozan Barış Görüşmeleri’ne gidecek
33 kişiden oluşan heyete, hareketlerinden önce kısa bir direktif verilmişti.
Heyetten özellikle Anadolu’da Ermenilere toprak verilmemesi ve kapitülas-
yonların kaldırılması konularında kesinlikle taviz verilmemesi istendi.
Konferans 20 Kasım 1922’de açıldı. Asıl barış görüşmeleri 21 Kasım’da Ou-
chy (Uşi) Şatosu Oteli’nin büyük salonunda başladı. Bu Konferansa Türkiye
Büyük Millet Meclisi Hükûmeti, İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Romanya,
Yunanistan ve Yugoslavya delegeleri katıldı. Boğazlarla ilgili konuların gö-
rüşülmesi sırasında Sovyetler Birliği ve Bulgaristan delegeleri de konferansa
katıldı. ABD ise sadece gözlemci olarak yer aldı.

Lozan Barış Konferansı çok çetin tartışmalara sahne oldu. Çünkü orada sa-
dece bir Türk-Yunan savaşının hesabı görülmüyordu. Tarihe karışan Osmanlı
İmparatorluğu’nun tasfiyesinin getirdiği, yüzyıllara dayanan çeşitli ve çetre-
filli sorunlar da çözülmeye çalışılıyordu. Konferans 4 Şubat 1923’te bir sonuç
elde edilemeden dağıldı.

Konferans görüşmelerinin olumsuzlukla sonuçlandığı dönemde, 17 Şubat
1923’te İzmir İktisat Kongresi toplandı. Kongrede ekonomide tam bağımsız-
lık kararı alınarak kapitülasyonların kabul edilmeyeceği mesajı bir kez daha
verildi. Ekonomide liberal bir modelin uygulanacağı kararı alındı. Batılı dev-
letler üzerinde Türkiye’nin ekonomide liberal sisteme geçme kararı olumlu
bir izlenim yarattı.
Türkiye, İtilaf Devletleri’ne 8 Mart’ta verdiği bir nota ile barış koşullarını
içeren projesini açıkladı. Bunun üzerine yapılan çağrıyla 23 Nisan 1923’te,
Lozan Barış Görüşmeleri’nin ikinci etabı başladı. Üç aylık zorlu müzakereler
sonunda 24 Temmuz 1923’te İsmet Paşa, Lozan Barış Antlaşması’nı imzala-
dı. Mustafa Kemal, İsmet Paşa’ya kutlama telgrafı çekti. Lozan Barış Antlaş-
ması’nın imzalanması 101 pare top atışı yapılarak duyuruldu. Bütün ülkede
şenlikler ve kutlamalar yapıldı. Nihayet Türk milletinin yıllardır özlemini
çektiği barışa kavuşulmuştu.

Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923)

Lozan Barış Antlaşması 143 madde ve 4 bölüm halinde düzenlenmiştir. Ant-
laşmanın önemli maddeleri şunlardır:

1. Sınırlar

a) Yunanistan Sınırı: Meriç Nehri, Türk-Yunan sınırı olacaktır. Bozcaada,
Gökçeada ve Tavşan Adası Türkiye’ye kalacak, Türkiye’nin Ege kıyılarına
yakın olan Yunan adaları silahlandırılmayacaktır.

b) Suriye Sınırı: 20 Ekim 1921’de Fransa ile imzalanan Ankara Antlaşma-
sı’nda belirlenmiş olan sınır esas alınacaktır.

İzmir düşman işgalinden kurtuldu. Fevzi Çakmak’a Mareşallik rütbesi verildi.
1922 1922

90 9 Eylül