Page 12 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | 3.Ünite

3. ÜNİTE

DİVÂN-I HİKMET

III Hikmet
on birimde rahmet-deryâ tolup taştı
allah didim şeytân mindin yırak kaçtı
hây u heves mâ vü menlik turmay köçti
on ikide bu sırlarını kördüm muna

on üçümde nefs hevânı kolga aldım
nefs başığa yüz ming belâ karmap saldım
tekebbürni yirge urup basıp aldım
on törtümde tofrak-sıfat boldum muna
(...)
LXI Hikmet
sözlesem min tilimde sin közlesem min közümde sin
könglümde hem cânımda sin minge sin ok kirek sin

fedâ bolsun singe cânım töker bolsang minim kanım
min kulıng min sin sultânım minge sin ok kirek sin
Hoca Ahmet Yesevî, Divân-ı Hikmet

METİNDE GEÇEN BAZI KELİME VE KELİME GRUPLARI

ajun : Dünya. kirek : Gerek. tekebbür : Kibirlenme.
at : Ad. kolga almak : Kapılıvermek. teng : Denk.
arkış : Kervan. közlemek : Gözlemek. tengemek : Denemek.
asıglıg : Faydalı. kozı : Kuzu. til : Dil.
bar : Var. körk : Süs, ziynet. tirig : Diri.
belgülüg : Tanınmış. kudruk : Kuyruk. tofrak-sıfat : Toprak gibi.
bile : İle. kül : Gül. tolmak : Dolmak.
bilig : Bilgi. ming : Bin. torku : İpek.
bolsang : Olsan. minge : Bana. tümen : Bin.
devlet : Saadet. min : Bin. uka : Anlayarak.
emdi : Şimdi. muna : İşte. urup : Vurup.
eren : İnsan. muzâaf : İki kat, kat kat. yadmak : Yaymak.
esin : Rüzgâr. recez : Arapça gramerde bir yana : Tekrar.
gunne : Genizden gelen kalıp. yaruk : Parlak.
ses. sâkin : Harekeyle okunma- yas : Yay.
hây u heves : Geçici heves. yan harfler. yaşık : Güneş.
hevâ : Arzu. sâlim : Arapçada içinde elif, yazı : Ova, düzlük.
vav, ye harflerinin bu-
hemze : Arap harflerin- yıgaç : Ağaç.
lunmadığı kelimeler.
den biri.
seci : Düz yazıdaki kafiye. yıpar : Misk.
irinçig : Eziyetli.
sınayu : Sınayarak. yırak : Uzak.
kafur : Beyaz, ıtırlı bir yilig : İlik.
madde. sin : Sen.
yipün : Tabiat.
karmap : Tutup. süngek : Kemik.
kedmek : Giymek. tek : Gibi. yirge : Yere.

90