Page 571 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 571
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11
CEVAP ANAHTARLARI
3. Olası Cevaplar: Evet, katılıyorum. İnsanoğlu hayatta kimi zaman 2. Olası Cevap: Bu, iki yönlü bir süreç ama ikisi de yaşanan dönemin
mutluluk kimi zaman da üzüntü verici hadiselerle karşılaşabilir. gelenek ve anlayışından bağımsız değil. Birincisinde yazar yaşa-
Bu durumlar geçici olduğu için kişilerin kendilerini fazla yıprat- dığı dönemin gelenek ve anlayışının bütününü veya bir kısmını
mayarak bu hadiselere iyimser açıdan bakması gerekir. Yaşanılan kabul ederek bu yönde eserler verebilir, eserlerinde bu anlayışı
olayları bıçağa benzeten yazar, ölüm gibi felaket olarak nitelendi- yansıtabilir. Bu durumda gelenek ve anlayıştan beslenmiş olur.
rilecek olgular karşısında iyimser kalmayı doğru bulmaz. Çünkü İkincisinde ise yazar yaşadığı dönemin gelenek ve anlayışını yı-
bu tür felaketler, insanı kalıcı bir şekilde yaralayan hadiselerdir. karak ortaya yeni bir anlayış koyabilir. Pek çok sanat akımı bu
Bu düşüncelerden hareketle yazarı görüşlerinde haklı buluyorum. şekilde ortaya çıkmıştır ama bu durumu da önceki gelenek ve an-
Hayır katılmıyorum. Kişilerin yaşanılan üzüntü veya mutluluk layıştan bağımsız değerlendiremeyiz. Örneğin realizm, romantiz-
verici hadiseler karşısında iyimser kalması, hayata bakışlarını me tepki olarak ortaya çıksa da realizmi anlamak için romantizmi
olumlu yönde etkiler. Bu tür olayların geçici olduğunu düşünerek de bilmemiz gerekir.
daha soğukkanlı davranmaları, hem ruhsal hem de bedensel açı- 3. Olası Cevap: Zamanın, ömrün boşa harcanmaması, her şeyin
dan olumlu sonuçlar ortaya çıkarır. zamanında yapılması, yaşamını tecrübelerle geçirmiş büyükleri-
4. Olası Cevap: İnsanın hayata bakışı genel anlamda olumlu yön- mizin öğütlerine kulak verilmesi gibi değerleri örnek verebiliriz.
de olmalıdır. Ancak bu tavır karşı karşıya kaldığı haksızlık, yalan 4. Olası Cevap: Sağlıkla alınan her nefesin önemini daha iyi anladı-
söyleme, iftira gibi ahlaki olmayan durumlar için geçerli değil- ğımız şu günlerde sağlıklı olmayı, spor yapmayı, zamanı planla-
dir. Bu nedenle kişiler; olaylar karşısındaki tavırlarını gösterirken mayı örneklendirebilirdi. Ayrıca her şeyin çok çabuk tüketildiği
yerine göre hareket etmelidir. Olumsuzluklardan sürekli şikâyet günümüzde, gençler açısından özellikle internet ve oyun bağımlı-
edip yakınarak aslında bir nevi kendilerine bağışlanan hayata lığı konusuna değinebilirdi.
nankörlük yapmış olurlar. Bu nankörlüğün sonu da süresiz bir
mutsuzluktur. Etkinlik No.: 142
5. Olası Cevap: Güneş, günün farklı saatlerinde açık ve koyu bir- 1. Olası Cevap: Eserin yazıldığı dönemin düşünce yapısında köy
çok renkte ışık yansıtır. Hayatta yaşanan olaylar da güneş ışığının ve köy insanı önemli yer tutmaktadır. Çünkü Türk köylüsü yani
renkleri gibidir. Modern yaşamda insanlar, pek çok sıkıntıyla kar- Anadolu insanı, her türlü zorluk karşısında vatanı için mücadele
şılaşır ve karşılaştıkları her olumsuz durum onlarda karamsarlığa etmiştir. Türk milletinin var olma mücadelesinde Türk köylüsü-
yol açar. Hâlbuki yaşanan her mutsuzluğun arkasında mutlaka bir nün ne kadar önemli bir vazife gördüğü, onun bu yüksek çabala-
güzellik vardır. Dolayısıyla hayattan şikâyet etmeyerek kötünün rının unutulmaması gerektiği gerçeği bu dönemin eserlerine de
ardındaki güzellikleri görmeyi denemek, kişilerin sıkıntılarına bir yansımıştır.
çözüm getirecektir.
2. Olası Cevap: Metinden hareketle Yusuf Ziya Ortaç’ın yaşadığı
dönemin ruhunu, zihniyetini eserine gerçekçi bir biçimde yan-
Etkinlik No.: 140
sıttığını düşünüyorum. Yazar uzun yıllar ihmal edilen, unutulan
1. a) Olası Cevap: Okuduğum metin bilgilendirici metin türlerin- Anadolu’ya ve Anadolu insanına dikkat çekmek istemiştir. Yaza-
den biri olan fıkraya (köşe yazısına) örnektir. Bilgilendirici rın dilinin anlaşılır olması, eserde ele aldığı konunun içeriği gibi
metinlerde yazar ve anlatıcı aynı kişidir. Yazar, metinde anlatı- hususlar halka yönelme anlayışını benimsediğine işaret eder.
lanları doğrudan kendisi aktarmıştır. Yazarın metindeki bakış 3. Olası Cevap: Türkler tarih boyunca “asker millet” vasfını taşı-
açısı ise öznel bakış açısıdır. Duygu ve düşüncelerini yorum mıştır. Türk köylüsü de her koşulda ülkesinin menfaati için bedel
cümleleriyle ifade etmiştir. ödemeye hazır olmuştur. Vatan savunmasındaki Mehmetçik gibi
b) üstün fedakârlık ve cesaret göstererek Türk tarihinin yazılmasın-
1. örnek cümle Hayâlim, sanki âciz bir sinekti ve nebatî da önemli görev üstlenmiştir.
örümcek onu birden ağlarında avlamıştı.
4. Olası Cevap: Köy; ekonomisi genellikle tarım ve hayvancılığa da-
Muztaripler yalnız “muztaribim” diye
2. örnek cümle yanan, şehirden uzakta kurulmuş küçük yerleşim yeridir. Kente
bağırabilenler değildir. göre nüfusu daha az, insan ilişkileri daha samimidir. Günümüz
insanının zihninde köy kavramı; temiz hava, şehrin gürültüsün-
c) Olası Cevap: Yazarın öznel bakış açısını yansıttığı için bu yo- den uzak bir yaşam, dinlenmek için tercih edilen, doğal güzellik-
rum cümlelerini seçtim. lere sahip bir yerden ibarettir.
2. Olası Cevap: Ahmet Haşim’in aynı zamanda bir şair olması, me- 5. Olası Cevap: Metinde verilen örneklerden yazarın yaşadığı dö-
tinde his ve hayale dayalı bir anlatım sergilemesini sağlamıştır. nemde köy ve köy insanına karşı farklı bakış açıları bulunduğunu
Yazar duygu ve düşüncelerini şairane bir üslupla, çeşitli söz sanat- anlamaktayım. Yazar, metinde köy ve köy insanı kavramlarının
ları kullanarak dile getirmiştir. hem Türk tarihi ve edebiyatı hem toplum hayatı açısından ne
kadar önemli olduğuna dikkat çekmek istemiştir. Köy ve şehir
3. Olası Cevaplar: Bakış açıları farklı olur. Söz konusu hurma ağa- karşılaştırması yaparak köy ve köy insanına gereken önemin ve-
cının resmini çizecek bir ressam, Ahmet Haşim gibi öznel bakış rilmediğine işaret etmiştir.
açısıyla hareket etmez. Resmi, nesnel bakış açısıyla gördüğü gibi
çizer. Etkinlik No.: 143
Bakış açıları aynı olur. Ressam da Ahmet Haşim gibi öznel bakış 1. Olası Cevap: İyi yazı, okuyucu için anlaşılması güç olan bir ko-
açısıyla hareket eder, eserine kendi yorumunu katar.
nuyu okuyucunun anlayabileceği bir üslupla ifade eder. Gerek-
siz ayrıntılarla okuyucuyu yormaz, konunun özüne yoğunlaşır
Etkinlik No.: 141
ve az sözle çok şey anlatır. Kötü yazı ise basit bir şekilde ifade
1. Olası Cevap: Yaşadığımız anlar asla bir daha geri gelmez. Elimize edilebilecek konuyu okuyucunun anlayabileceği çerçeveden çıka-
geçen fırsatlar, güzel zamanlar, yaşadığımız duygular hep tek se- rıp karmaşık hâle getirir, gereksiz ayrıntılarla konunun özünden
ferliktir. Hiçbirinin tekrarı yoktur. Bu yüzden yaşadığımız anın uzaklaşır.
kıymetini bilmeliyiz. 2. Olası Cevap: Öncelikle iyi bir yazının düşünsel temelleri sağlam
olmalıdır. Yazar düşüncelerini Türkçeyi açık, yalın ve akıcı bir şe-
569
