Page 572 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
kilde kullanarak ifade etmeli, noktalama işaretlerini yerli yerinde Hayır, Tomris Uyar’ın Edip Cansever’in şiir kitapları hakkında
kullanmalıdır. Yazıda bütünlük olmalı, düşünceler dağınık bir yaptığı değerlendirmeler, bende Edip Cansever şiirlerini okuma
şekilde aktarılmamalıdır. Yapmacık ifadelerle örülü bir üsluptan isteği uyandırmadı. Edip Cansever’in şiirleri hakkında herhangi
kaçınılmalı, okuyucu üzerinde olumlu etki bırakacak samimi bir bir fikrim yokken bu yazıyı okumam bu şaire merak duymamı
tarz benimsenmelidir. sağlamadı ancak önce Edip Cansever şiirlerini okuyup daha son-
ra bu yazıyı okusaydım yazıdaki değerlendirmeler ışığında Edip
3. Olası Cevap: Bence, ilk cümleler bir yazı için büyük önem taşıyor. Cansever şiirlerini tekrar okurdum.
Etkileyici bir cümleyle başlayan yazı, bende o yazının tamamını
okuma isteği uyandırıyorken kötü bir giriş cümlesi olan bir yazıyı 3. Olası Cevap: Edip Cansever’in şiirlerinde günlük konuşma di-
ise okuma isteğim azalabiliyor. Örneğin, bir roman ya da hikâye linden kelimelerin bulunması, şairin halktan kopuk olmadığını
okumaya başladığımda ilk cümle beni metnin içine çekebiliyor. ve sokaktaki insanı şiirlerine konu edindiğini gösteriyor. Ayrıca
şiirlerini tüm topluma hitap edecek bir üslupla kaleme aldığı so-
4. Olası Cevap: İyi yazmak için öncelikle yetenek gereklidir. Yete- nucuna varıyorum.
nekli bir yazar, iyi de kötü de düşünse yeteneği sayesinde iyi yazı 4. Olası Cevap: Bir metin, yazarından bağımsız olarak düşünüle-
yazabilir. mez. Yazar eserinde sanatçı kişiliğini, yaşantısını, birikimlerini,
İyi düşünüp yetenek eksikliğinden dolayı kötü yazanlar olabilir duygu, düşünce ve hayallerini yansıtır. Yani yazarı bir kap olarak
ancak kötü düşünüp yetenek sayesinde iyi yazan olamaz. Yani iyi düşünürsek aslında eseri de onun içinden sızan sanatı, düşünce-
yazı için iyi düşünce ve yetenek gereklidir. leri, yaşantılarıdır. Bu da edebî eserin öznel oluşunun sonucudur.

Etkinlik No.: 144 Etkinlik No.: 146
1. Olası Cevap: Yazarın sanat anlayışının şekillenmesinde yaşadı- 1. Olası Cevap: Bir milletin varlığını gösteren kültürel değerler unu-
ğı dönem, sosyal çevre gibi etkenler önemli rol oynar. Metinde tulursa o milletin varlığından söz edilemez. Dolayısıyla gelecek
anlatılanlardan hareketle Hâşim’in sanat anlayışının oluşmasında nesil, kültürel değerlerinin sürekliliğini onu koruyarak sağlaya-
çocukluğundaki hatıralarının etkisi olduğu söylenebilir. Ay met- caktır. Metinde kültür ve medeniyet tarihinin önemli bir parçası
ninde Hâşim’in çocukluk anılarından izler görülür. Metinde ay, olan kalemin tarihi ile ilgili bilgiler verilmesi, nesiller arasındaki
Hâşim’in hatıralarında yaşayan annesini çağrıştırır. Gerçek dün- kültür aktarımının kuvvetlendirilmesi açısından önemlidir.
yanın çirkinliklerinden kaçıp sığındığı ve teselli bulduğu annesi 2. Olası Cevap: Gün geçtikçe modernleşmenin de etkisiyle pek çok
gibidir. ahlaki ve kültürel değerin yok olmaya başladığını söyleyebilirim.
2. Olası Cevap: Hâşim için gerçekler ızdırap vericidir. Dolayısıyla Samimiyet, merhamet, paylaşma, yardımlaşma, hoşgörü gibi bir-
hayali, gerçeğe tercih eder. Metinde ay, gerçek dünyanın çirkin- çok duygu ve davranışın eskiye nazaran kaybolmaya yüz tuttuğu
liklerini kapatarak manzarayı değiştirir. Bu nedenle Hâşim, ger- bir gerçektir.
çekleri gizleyerek hayale çeviren ay için yalancı sıfatını kullanır. 3. a) Olası Cevap: Dille söylenenler sadece kulakta kalır. Ancak ka-
3. Olası Cevap: Yazar, dış dünyanın kendi iç dünyasında bıraktığı lemle yazılanlar hem bugüne hem de geleceğe ulaşır.
izlenimleri yansıtmak için genellikle belirsiz renkleri tercih et- b) Olası Cevap: Bu söze benzer kullanım olarak “Söz kulağa, yazı
miştir. Metinde geçen tozlu yapraklar, kirli sular, paslı tenekeler, uzağa gider.” veya ”Söz uçar, yazı kalır.” örnekleri verilebilir.
karanlık, kırmızı bir ay, siyah mürekkep gibi ifadelerden Hâşim’in 4. Olası Cevap: Metinde tellâllık, kaybolan kişilerin veya eşyaların
eserlerinde genellikle gri, siyah, kırmızı gibi koyu, soğuk ve be-
lirsiz renkleri kullandığı görülür. Dolayısıyla bahsi geçen renkler bulunmasını ilan etme görevlisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bir
bakıma aracı olarak ifade edebileceğimiz tellâllığın yerini günü-
üzerinden Hâşim’in sanat anlayışını ifade ederdim.
müzde gazete, internet, televizyon gibi çeşitli haberleşme araçları
4. Olası Cevap: Ahmet Haşim, tabiata sanki bir prizma arkasından tutmaktadır. Bu modern araçlarla duyurular daha hızlı ve kolay
bakar. O, görünenle yetinmeyip hayal dünyasında alternatif bir bir şekilde ulaşmaktadır.
tabiat kurar. Bu tabiat, okuduğumuz metinde de ifade edildiği
gibi Japonyalı bir ressamın siyah mürekkeple çizdiği belirsiz ve 5. Olası Cevap: I. metinde yazar, fikir hayatı için önemli bir unsur
tamamlanmamış bir tabiattır. Bu âlemde ay, yapraklara sürünerek olan kalemden söz etmiştir. Değeri yok olmaya başlamış yazı kül-
yükselir. Denizin suları şarkı söyler. Gece olduğunda bütün uyuz türüyle ilgili görüşlerini dile getirmiştir. II. metinde ise yazar, dö-
ağaçlar, yerini zengin bir ormana bırakır. nemin hastalık hâline gelen bir meselesi olan kaybetmek üzerine
fikirlerini belirtmiştir.
Etkinlik No.: 145
Etkinlik No.: 147
1. Olası Cevaplar: Evet, Edip Cansever’in şiir anlayışını kendisinden 1. Olası Cevap: Farklı günlerde farklı yaş gruplarına yönelik metin-
öğrenmek isterdim. Şairin kendisini dinlemeyi ya da şiir anlayışını ler yazarak okur kitlesini farklı kesimlere yayabilir. Bazı metin-
değerlendirdiği kendi yazılarını okumayı tercih ederdim. Ayrıca lerinde İstanbul Türkçesi dışında yerel söyleyişlere yer vererek
kendisini dinleme fırsatım olsaydı hayatı, şiirleri ve sanatıyla ilgili İstanbul dışındaki bölgelerde yaşayan insanların sempatisini ka-
merak ettiğim hususları sorup birinci ağızdan cevap alabilirdim. zanabilir.
Hayır, Edip Cansever’in şiir anlayışını kendisinden değil de ikinci 2. Olası Cevap: Düzenli bir köşe yazısı okuru olmanın kişiye en
kişilerin yaptığı değerlendirmelerden öğrenmek isterim. Çünkü önemli katkısı, güncel meseleler ve bu meselelerle ilgili görüş-
şairin şiir anlayışını ikinci kişilerin yorumlarından öğrenmek ler hakkında bilgi sahibi olmaktır. Bu tür metinlerde sevdiği-
bana şairle ilgili farklı bakış açıları kazandırır. miz, düşüncelerine değer verdiğimiz kişilerin güncel olaylar
2. Olası Cevaplar: Evet, Tomris Uyar’ın Edip Cansever’in şiir kitap- hakkındaki görüşlerini öğrenebilir; konuyla ilgili daha geniş
ları hakkında yaptığı değerlendirmeler, bende Edip Cansever şiir- bir bakış açısı kazanmış oluruz.
lerini okuma isteği uyandırdı. Dönemin şiir anlayışını yansıtması, 3. Olası Cevap: Fıkralar gazete ve dergilerde yayımlandığı için ala-
şiirin toplumsallaştığı bir dönemde kendi biçim özelliklerinden nında uzman kişileri veya sadece konuya ilgisi olan kişileri değil
ödün vermemesi, şiirlerinde sıradan insanları anlatması ve bunu toplumun her kesimini hedefleyen metinlerdir. Bu sebeple ko-
yaparken şiir sanatından kopmaması, Edip Cansever şiirlerine nuyla ilgisi olan, olmayan hemen herkesin ilgisini çekebilecek bir
ilgi duymamı sağladı. üslupla yazılması gerekir.

570