Page 574 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
Ben, kelimelerin yazarın üslubunun bir parçası olduğunu düşü- timizin bağımsızlık mücadelesiydi. Böyle önemli bir olayın metin-
nüyorum. Bu sebeple bence yazar, günümüzde de aynı kelime- lerde ele alınması dönemin ruhuyla yakından ilgilidir.
leri kullanırdı. Bize düşen görev, eserde anlamını bilmediğimiz 4. Olası Cevaplar: Benim kahramanım Fatih Sultan Mehmet olurdu.
kelimeler kullanıldıysa bunları araştırıp anlamlarını öğrenmek Çünkü İstanbul’un fethi sırasında Osmanlı Devleti’ni yöneten ve
olmalıdır. orduya komuta eden kişi oydu. Savaşla ilgili en önemli kararları
3. Olası Cevap: Bana göre insan, çevresinde olup bitenlere çok o alıyordu. Fethin bütün sorumluğu onun omuzlarındaydı. Böyle
duyarlı bir varlıktır. Bu sebeple ben dış dünyayı anlamak, onun büyük bir sorumluluğu taşıyan kişi olduğu için benim kahrama-
tarafından anlaşılmak isterim. Anlaşılabilmek için aynı dili kul- nım Fatih Sultan Mehmet olurdu.
lanmak gerekir. Bütün insanlar gibi ben de sosyal bir varlığım. Benim kahramanım Ulubatlı Hasan olurdu. İstanbul’un fethinde
Bu nedenle herhangi bir ihtiyacımı, beklentimi, duygularımı ve çok büyük kahramanlık gösterdiği, surlara sancağı diken ilk kişi
düşüncelerimi başkalarıyla paylaşmak isterim. Bunu yapabilmek olduğu için ve savaşı bir askerin gözüyle göstermek istediğimden
için de yine çevremdekilerle ortak bir dil kullanmam gerekir. Di- onu tercih ederdim.
limi anlamayan insanlarla duygularımı paylaşamayacağım için
onların arasında kendimi tedirgin ve mutsuz hissederim. Etkinlik No.: 154

Etkinlik No.: 152 1. Yorgun Savaşçı romanı Millî Mücadele sürecini anlatan bir ro-
mandır. Bunu, tarihsel kişiliklerin ve tarihsel olayların adlarının
1. Gafil avlamak deyimi “Beklenmedik bir zamanda yakalamak, geçmesinden anlıyoruz. 17. Kolordu Komutanı Bekir Sami Bey,
zor duruma düşürmek.” demektir. Züleyha hem çaresiz olduğu- mevki komutanı Ahmet Zeki Bey’in isimleri geçmekte, Rum çe-
nu hem de elinden geleni yaptığını düşündüğü için artık hiçbir telerinden bahsedilmekte, Manisa’nın düşüp düşmediğinden söz
olayın, kendisini zor durumda bırakamayacağını düşünmektedir. edilmektedir.
Bu ruh hâlindeki insan, olaylar karşısında kendini daha cesur 2.
hissetmekle beraber olumsuzlukların artmasından dolayı umut- Olası Cevaplar: Tarih kitaplarını okumak bence daha faydalıdır
çünkü orada kesinlik vardır ve romandaki kişilerden daha çok
suz olabilir.
olayların neden-sonuç ilişkisi içinde akışı ilgimi çeker.
2. a) Tarihî romanları okumayı daha faydalı buluyorum çünkü tarih-
Kelimelerin Anlamları Kelimeler
sel olayların kişilerin başından geçiyormuş gibi aktarılması beni
Yüksek sosyete yaşamını seven. monden daha çok heyecanlandırıyor ve ilgimi çekiyor. Aynı zamanda ta-
rihsel olaylar, bu şekilde daha akılda kalıcı oluyor.
Belli etmeden kendini ilgilendirmeyen tecessüs
şeyleri öğrenmeye çalışma. Her iki türü de severek okurum. Tarihsel metinler kesin bilgi
verir; neden-sonuç ilişkisi içinde geçmiş zamanda cereyan eden
Kararsızlık, duraksama, ikircik, ikirciklik. tereddüt olayları aktarır. Aynı zamanda belli bir kurgu içinde geçmişi anla-
Güç, zor, çetin. müşkül tan romanları da severek okurum.
Bir şeyin yapılmasını önleyen şey, engel. mâni 3. Olası Cevaplar: Tarihî bir roman yazacak olsam kurguyu ön plan-
da tutarım. Çünkü kurgu, okuyucunun daha çok ilgisini çeker.
Başarı. muvaffakiyet
Tarihî bir roman yazacak olsam tarihî gerçekleri ön planda tuta-
Gerçekten, hakikaten. Sonuç olarak. nitekim rım. Çünkü olayları değiştirmenin veya abartmanın tarihe zarar
vereceğini, okuyucunun tarihi yanlış öğreneceğini düşünüyorum.
b) Çok kelime bilmenin zihinsel becerilerimizi ve okul başarı-
mızı yükselteceğini düşünüyorum. Ayrıca çok kelime bilmek; Etkinlik No.: 155
düşünme, anlama, sorgulama, ilişkilendirme, sınıflama, bece- 1.
rilerimizi de geliştirecektir. Kelimeler aynı zamanda iletişim Naim Efendi, her ne kadar zamanın şartlarından ve değişen değer
kurma ve sosyal becerilerimizi de önemli oranda arttırır. yargılarından şikâyet etse de hemşiresine göre daha anlayışlı ve
ileri görüşlü biridir. Metinden alınan bu bölümde Naim Efendi,
3. Züleyha, bu sakin yaz akşamında hayatın müşkül denen saatle- hemşiresini yeniliklere açık olmadığı, zamane gençlerini kendisi-
rinden birinin vaktinin geldiğini ve cesur olmak gerektiğini an- nin yetiştiği dönemin koşullarına göre değerlendirdiği için eleş-
lamıştı. tirmektedir. Naim Efendi’nin, hemşiresi için söylediği bu sözler
Bu odada, dünyayla ilgisi kalmamış ve inzivaya çekilmiş bir hâlde romandaki kuşak çatışması konusuna dikkat çekmektedir.
durmadan düşünmekle geçirdiği günler, onda beklenmez deği- 2. Evler; içinde yaşayan insanların psikolojik, sosyal, ekonomik ve
şiklikler yapmıştı. kültürel özelliklerini yansıtan yaşam alanlarıdır. Ait oldukları
zaman diliminden izler taşır. Osmanlı Dönemi’nde geleneksel
Etkinlik No.: 153 aileler birkaç kuşak bir arada, büyük konaklarda yaşıyorlardı. Ba-
1. Kahramanın bir orta oyunu sanatçısı olması, Zaptiye Nazırı’ndan, tılılaşma süreciyle birlikte konaklardaki hayat değişime uğramış,
paşadan ve padişahtan söz edilmesi, mahkemede kadıların hü- konaklar eski ve yeni unsurların birlikte yer aldığı, zaman zaman
küm vermesi metinde anlatılan dönemi yansıtan ipuçlarıdır. da çatıştığı mekânlar hâline gelmiştir. Esere adını veren “Kira-
lık Konak”, Naim Efendi’nin de içinde bulunduğu büyük ailenin
2. Olası Cevap: Metinde anlamını bilmediğim kelime sayısı çok geçirdiği değişim sürecine tanıklık etmesi açısından önemlidir.
değildi. Bu kelimelerin anlamlarını metnin bütününü göz önü- Bundan dolayı romana bu isim verilmiş olabilir.
ne alınca tahmin etmekte zorlanmadım. Metnin altında verilen 3. Olası Cevap: Gitmesi muhtemel bütün yerlerde yorulana kadar
kelime dağarcığındaki açıklamalarla kendi tahminlerimi karşı- Seniha’yı aramaz, bir sonraki görüşmemizde ona neden böyle
laştırınca çok yanılmadığımı gördüm. “Zaptiye Nazırı” ve “talak” davrandığını sorardım. Geçerli bir mazereti yoksa verdiği sözü
ifadelerini tahmin etmekteyse biraz zorlandım. tutmayıp beni boşuna beklettiği için ona ne kadar üzgün oldu-
3. Olası Cevap: Her dönemin kendine özgü koşulları vardır. Bu se- ğumu söylerdim.
beple dinî, sosyal, siyasî, askerî hayat dönemsel olarak farklılaşa-
bilir. Bu farklar da sanatsal metinlerde konu olarak karşımıza çıka- Etkinlik No.: 156
bilir. Soruda belirtilen farklı konular da dönemlerin ayrı olmasıyla 1. Olası Cevaplar: Miras, Manevi Miras, Atalardan Kalan, Geçmiş-
doğrudan ilişkilidir. Bu konulardan biri olan Kurtuluş Savaşı mille- ten Geleceğe.

572