Page 576 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
4. - İbrahim’in Dorukısrak’ı yılkılık olarak ayırmaya karar verdiği- 2. Olası Cevap: Bir sorunun kaynağı ile ilgili zaman süreci ne kadar
ni Mustafa’ya söylemesi. uzatılırsa sorun o kadar köklü ve sorunun çözümü de o denli güç
- İbrahim’in çocuklarından Dorukısrak’ı tepelere sürmelerini olacaktır. Bu da kahramanlarımızın mücadelesinin ne kadar zorlu
istemesi. olacağını belirleyecektir. Zaman süreci kısaltılırsa sorun da kü-
- Mustafa’nın ata binerek onu tepeye doğru götürmesi. çülür ve sorunun çözümü kolaylaşır. Bu ise okuyucudaki merak
5. Olası Cevap: İnsanların olaylar karşısındaki tutum ve davranışı duygusunu zayıflatacaktır. Bu sebeple yazarın tercih ettiği üç yüz,
aldıkları eğitime, hayat tecrübesine, yaşına, çevresine ve karakte- beş yüz yıldır ifadesi metnin bağlamına daha uygun düşmektedir.
rine göre değişiklik gösterebilir. Aynı ailenin fertleri de olsa her 3. Olası Cevap: Kaplumbağalar romanındaki kahramanlar, tabiatın
insan ayrı bir kişiliğe sahiptir. Bu sebeple metinde baba ve oğulun her mevsim doğal olarak zaten değiştiğini bilen ve bu değişimi
farklı fikirlere sahip olması son derece normaldir. Ben de zaman kontrol edebilmek için onunla sürekli mücadele eden köylülerdir.
zaman hem ailemle hem de arkadaşlarımla aynı konuda farklı fi- Bu psikolojik durum onların mekân algısını da etkilemektedir.
kirlere sahip olabiliyorum. Dokuzuncu Hariciye Koğuşu’ndaki genç ise hastadır ve mekâ-
nı değiştirebilecek güce zaten sahip değildir. O da durumunun
Etkinlik No.: 161
farkındadır ve bu yüzden çevresini olduğu gibi kabul etmektedir.
1. Fahim Bey alafranga zevkleri olan, gazete okumaya aşırı düşkün, 4. Olası Cevap: TDK Türkçe Sözlük’teki mekânla ilgili tanıma rağmen
planlı yaşayan, işine karşı titiz, çevresi tarafından pek anlaşılama- Sarıkamış ve Çanakkale bizler için sadece bir yer ismi olmanın çok
yan hatta deli olarak nitelendirilen, biraz garip mizaçlı ve durağan ötesinde bir anlam ifade eder. Çanakkale, Mehmetçik’in cesareti-
karakterli bir adamdır. nin, milletimizin bağımsızlık arzusunun ve şehitlerimizin sembolü
2. Yazar, Saffet Hanım’ın içinde bulunduğu koşullardan ve sürdüğü hâline gelmiştir. Sarıkamış denince de üşürüm. Çünkü orada bin-
tekdüze yaşamdan ne kadar çok sıkıldığını anlatmak için böyle bir lerce askerimiz vatan müdafaası uğruna, bizler uğruna düşmana
üslup kullanmış olabilir. Saffet Hanım’ın bu hayatta bıkıp usandığı değil tabiat şartlarına yenilmiş ve donarak şehit olmuştur.
ne varsa hepsi bir bir sıralanarak tek bir cümleye sığdırılmıştır. Etkinlik No.: 164
Cümle uzadıkça Saffet Hanım’ın yaşama karşı duyduğu bezginlik
ve yorgunluk okur tarafından daha çok hissedilmektedir. 1. Romanda mekân olarak seçilen yer, Bayram’ın sınır kapısından
3. Romanın başlığında “biz” diye bahsi geçen kişiler, Fahim Bey’in başlayarak köyüne kadar seyahat ettiği yoldur. Dolayısıyla bu
çevresinde, onunla az ya da çok bağı bulunan insanlardır. Roman- güzergâhta bulunan yerlerdir. Bu yolda yaşadıkları, şahit olduğu
da Fahim Bey ile ilgili anlatılanların çoğu bu kişiler tarafından olaylar romanda ayrıntılı bir biçimde anlatılmaktadır.
aktarılmaktadır. 2. Yazar, bu kadar kısa bir zaman diliminde okuyucuya mesajlarını
daha geniş ölçüde verebilmek için Bayram’ın anılarından ve yolda
Etkinlik No.: 162
başından geçen olayları yorumlamasından faydalanmıştır.
1. Parası olmadığı hâlde hâlâ hatırı sayılı zenginlerden bir olarak ka- 3. Olası Cevaplar: Uzun yıllar sonra memleketime dönünce eskiden
bul edilmesi, Kâmil Bey’in büyük bir zenginliğin ardından yaşa- yaşadığım yerin değişmiş olduğunu görseydim yine de orada ya-
dığı ekonomik birtakım zorluklar sonucunda fakirleştiğini, buna şamak isterdim. Çünkü bir insan için memleketinden daha de-
rağmen çevresi tarafından hâlâ zengin bir kişi olarak bilinip itibar ğerli bir yer yoktur. Doğup büyüdüğü yer değişse de insan kendini
gördüğünü ifade etmektedir. yine de oraya ait hisseder.
2. Kâmil Bey yaşadığı ekonomik sorunlardan dolayı ciddi bir geçim Uzun yıllar sonra memleketime dönünce eskiden yaşadığım ye-
kaygısı yaşamaktadır. Bunun yanı sıra maddi olarak rahatlığa alış- rin değişmiş olduğunu görseydim artık orada yaşamak istemez-
mış olan eşinin ve çocuğunun bu eski, yıkık dökük köşkte nasıl dim. Çünkü orası benim tanıdığım, alıştığım yer olmaktan çık-
yaşayacakları konusu Kâmil Bey’i fazlasıyla endişelendirmektedir. mıştır. Her şey değişmiş, her şey yabancılaşmıştır. O yerin benim
3. Olası Cevaplar: Ben ekonomik bir sıkıntı yaşasam öncelikle ailem- için eskisi kadar değeri olamaz.
den ve en yakın dostlarımdan bana yardım etmelerini isterdim. 4. Olası Cevap: Ben bir roman yazacak olsam yer olarak Ege kıyıla-
Böyle bir durumda hiç kimseden para istemez; kendi bilgi, beceri rında şirin bir kasabayı ve zaman olarak günümüzü tercih ederdim.
ve emeğimi kullanarak o parayı kazanırdım.
4. a) Bu sözden Kâmil Bey’in zorluklardan yılmayan, sıkıntılar ne- Etkinlik No.: 165
deniyle hayata küsmeyen, aksine o sıkıntıdan kurtulma konu- 1. Olası Cevap: Romandaki olayların aynı şekilde devam etme-
sunda daima içinde bir inanç taşıyan iyimser bir insan olduğu si mümkün değildir. Anlatıcıyı insan olarak değiştirdiğimizde
anlaşılabilir. olaylara bakış açısı da değişecek ve insan, hayvanlara yaptıklarını
b) Olası Cevap: Hayat her zaman mutlu, neşeli anlarla karşımıza haklı gösterecek gerekçeler bulacak, olayları kendisine göre de-
çıkmayabilir. Kimi zaman da bizlere sorunlar, sıkıntılar, üzün- ğerlendirecektir. Bu da olayların onun bakış açısına göre yeniden
tüleri sunabilir. Bu durumlarda karamsarlığa kapılıp işi daha kurgulanmasını gerektirecektir.
da zorlaştırmak yerine her zaman bir çıkış noktası olduğunu 2.
düşünmek hem bizi rahatlatır hem de sorunun çözümüne Olası Cevap: Hayvanların pek çoğu doğal ortamlarında daha kısa
önemli bir katkı sağlar. Sabahı olmayan hiçbir gecenin bulun- süre yaşar. Üstelik bu kısa süre, her an bir vahşi hayvan tarafından
madığını bilmek en zor anlarda bile ayakta kalma konusunda ya da insanlar tarafından avlanma korkusuyla, yiyecek bulamama
bizlere güç verir. endişesiyle geçer. Oysa insan bu hayvanlara, ürettikleri ürünler
karşılığında koruma ve barınma sağlamakta, hastalandıklarında
Etkinlik No.: 163 onların bakımını üstlenmekte ve karınlarını doyurmaktadır. Bu
yüzden bu karşılıklı bir ilişkidir ve her iki taraf da kazanmaktadır.
1. Olası Cevap: Yaşanan yer değişince sorunlar da değişecektir. Kır Hayvanlar korku dolu bir hayattan kurtarıldıkları için insanlara
Abbas ile Rıza tarımsal üretim sorunu yaşamaktadırlar. Bu in- teşekkür etmelidirler.
sanlar Tozak köyünde değil de şehirde yaşasalardı şehirler tarım
alanları olmadığı için aynı sorunlarla değil şehir hayatından kay- 3. a) Olası Cevap: Olaylara başka açıdan bakabilmek insana düşün-
naklanan sorunlarla uğraşacaklardı. Şehirde yaşayan birisi olarak ce zenginliği, daha az hata yapma şansı, empati yeteneği, eleş-
bu sorunlardan bazılarını şöyle sıralayabilirim: kalabalık, trafik, tirel düşünme becerisi ve öz güven kazandırır. Bu sayede insan
insanlar arası iletişim kopukluğu, yalnızlık, çevre kirliliği gibi. daha mutlu olur.

574