Page 580 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
b) Kurtuluş Savaşı’nı konu edinen bazı romanlar:
Etkinlik No.: 177
- Sodom ve Gomore (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)
1. Olası Cevap: Yazarın hayatıyla kahramanın hayatı arasındaki ben- - Esir Şehrin İnsanları, Yorgun Savaşçı (Kemal Tahir)
zerliklerin bu kadar çok olması bize yazarın eseri yazarken kendi - Küçük Ağa (Tarık Buğra)
hayatından yola çıktığını gösterir. Sanatçılar, eserlerini üretirken
kendi hayatlarını da bir malzeme olarak kullanırlar. Ancak roman - Kalpaklılar, Doludizgin (Samim Kocagöz)
türü kurmaca bir tür olduğu için yazarın birtakım değişikliklerle - Kurtlar Sofrası (Attila İlhan)
eserini kaleme aldığını düşünmek doğru olur. Bu da bize eserde- - Sahnenin Dışındakiler (Ahmet Hamdi Tanpınar)
ki kahramanın Orhan Kemal’in psikolojisinden, hayatından izler - Dikmen Yıldızı (Aka Gündüz)
taşıyan kurmaca bir karakter olduğunu gösterir.
2. a) Tarihî olaylar şiir, öykü, tiyatro, anı, günlük gibi pek çok edebî
2. Olası Cevap: Kahraman anlatıcı bakış açısında okur olayları türle anlatılabilir. Örnek Cevap: Ben Kurtuluş Savaşı konulu
kahramanın gözüyle görür; kahramanın zihnine, duygularına, bir eser yazacak olsam tiyatroyu tercih ederdim çünkü sah-
isteklerine, hayal kırıklıklarına, acılarına bire bir şahit olur. Bu nelenen bir eserin somutluğu içeriğin inandırıcılığı üzerinde
sebeple kahraman anlatıcı bakış açısı diğer bakış açılarına göre etkilidir. Dekor, kostüm gibi unsurlar olayın seyirciye nüfuz
daha içten ve inandırıcıdır. Orhan Kemal, romanında yaşananları etmesinde önemli rol oynar.
daha inandırıcı kılmak ve okurla daha samimi bir irtibat kurmak Olası Cevap: Ben olsam yine romanı tercih ederdim. Roman
istemiş olabilir. Böylece başkahramanın hayallerini, umutlarını, diğer türlere göre daha uzundur. Dolayısıyla olayların ve kah-
acılarını okura daha yakından hissettirmiş olur. ramanların ayrıntılarına girme konusunda diğer türlere göre
3. Olası Cevap: Her sanat eseri sanatçısından izler taşır. Yazar, bunu çok daha elverişlidir.
çoğu zaman bilinçli bir şekilde metne aktarırken bazen de yaza- b) Genç Osman (Turan Oflazoğlu) - Tiyatro
rın duygu ve düşünceleri o farkında olmadan esere yansır. Çünkü
yazar, eserini ortaya koyarken belli bir birikimin penceresinden III. Selim, Kılıç ve Ney (Turan Oflazoğlu) - Tiyatro
hayata bakar. Yaşadığı dönemin sosyal, siyasi, dinî, kültürel haya- Çanakkale Şehitlerine (Mehmet Akif Ersoy) - Şiir
tından etkilenir ve bu etki eserlerinde de az ya da çok kendisine Türk’ün Ateşle İmtihanı (Halide Edip Adıvar) - Anı
yer bulur.
Bir Kavuk Devrildi (Müsahipzade Celal) - Tiyatro
4. Olası Cevaplar: Roman olarak yazmayı tercih ederim. Çünkü ro- Köprülüler (Müsahipzade Celal) -Tiyatro
manın daha büyülü bir dünyası olduğunu düşünüyorum. Orada
hayatımı istediğim gibi şekillendirme şansına sahip olurum. Oysa 3. a) Olası Cevap: Ben Kurtuluş Savaşı’nı konu alan bir roman
otobiyografi şeklinde yazacak olursam gerçeklerle sınırlı kalmak yazsam romanımda anı ve günlük türlerine ait örneklere yer
zorundayım. Bana göre gerçekler çoğu zaman sıradandır ve okura veririm. Bu türler, tarihî olayları anlatan romanlarda konu-
heyecan vermez. Ayrıca ben okur olarak da romanın heyecanını, nun daha gerçekçi ve inandırıcı verilmesini sağlar. Ayrıca bu
gerilimini otobiyografiye tercih ederim. tür örnekler okuyucunun dikkatini çekebilmek açısından da
Ben, otobiyografi olarak yazmayı seçerdim. Çünkü kurmaca me- önemlidir.
tinlerin bile asıl beslendikleri kaynak gerçeklerdir. Yazarlar, eserle- b) Handan (Halide Edip Adıvar) - Mektup
rinin ana omurgasını gerçeklere borçludur. Ben, gerçeklerin de son Genç Werther’in Acıları (W.Goethe) - Mektup
derece ilgi çekici olabileceğini düşünüyorum. Üstelik yaşandığını Ruh Adam (Hüseyin Nihal Atsız) - Şiir
kesin olarak bildiğimiz olaylar bize daha çok yol gösterici olur. Beyaz Gemi (Cengiz Aytmatov) - Efsane
Etkinlik No.: 178 Dokuzuncu Hariciye Koğuşu (Peyami Safa) - Otobiyografi
Bir Bilim Adamının Romanı (Oğuz Atay) - Biyografi
1. Reşat Nuri Güntekin, babasının işi dolayısıyla çocukluğunda
Anadolu’nun çeşitli şehirlerinde bulunmuştur. Ayrıca yazar; mü- Etkinlik No.: 180
fettişlik görevi nedeniyle Anadolu coğrafyasını gezme fırsatını ya-
kalamış, orada edindiği bilgi ve yaşantıları eserlerine yansıtmıştır. 1. a) *Yazarların yerli unsurları esas alan romanlar yazma çabası,
2. Olası Cevap: Yazarın, insan karakterini analiz etmedeki ustalığı *Edebiyatımızda anlatmaya bağlı edebî metin türlerine bu an-
sayesinde eserlerindeki karakterler daha gerçekçi görüneceği için latı türlerinin kaynaklık etmesi,
eser okuyucunun ilgisini çekebilir. Böylece okuyucu, eser ve ger- *Konuyu ait olduğu tarihî dönemin edebiyat anlayışına göre iş-
çek hayat arasında bir bağ kurabilir. leme isteği, söz konusu romanlarda geleneksel anlatı türlerinin
3. Olası Cevap: Ben bir roman yazarı olsaydım şimdiye kadar tanı- etkilerinin görülmesinin nedenleri arasında yer alabilir.
dığım insanları, onların olumlu ve olumsuz özelliklerini de göz b) *Metinlerde halk hikâyeleri ve destanlardakine benzer kişi-
önünde bulundurarak romanımın şahıs kadrosuna dâhil eder- ler vardır. Kişiler, genel olarak iyiler ve kötüler olmak üzere
dim. Hayatta başımdan geçmiş hüzünlü ve komik olayları roma- iki gruba ayrılsa da millî kimliklerine ve inançlarına göre de
nımda kullanırdım. sınıflandırılmışlardır. Esas kahraman Osman Bey geleneksel
anlatı türlerindeki alp-gazi tipini, Osman Bey’in, duasını aldığı
Etkinlik No.: 179 ve nasihatlerini dinlediği Şeyh Edebali veli tipini, Akçakoca ise
bilge kişi tipini temsil etmektedir.
1. a) Olası Cevap: Roman edebî bir türdür. Dolayısıyla gerçek bir
olayı konu edinse bile yer yer kurmacalardan faydalanabilir. *Osman Bey sürekli eylem hâlinde olup ya bir yerleri fethet-
Tarih kitabında ise kurmacalara yer yoktur. Romanda yazar mekte ya da zulüm altında bulunan, yardıma muhtaç insanlara
anlattığı olaylar karşısında taraf olabilir ve kişisel yorumların- yardım etmektedir.
dan yararlanabilir oysa tarih kitabı anlattığı olaylarda yoruma *Geleneksel anlatı türlerinde olduğu gibi kişilerin psikolojileri
yer vermez ve nesnel bir tavır sergiler. Roman, edebî bir tür ön planda tutulmamış, olay örgüsü dış çatışmalar üzerine ku-
olduğu için üslup kaygısı da taşır ve anlatımda kimi zaman sa- rulmuştur.
natsal ifadelere yer verebilir. Tarih kitaplarında öncelik daima *Romanın geçtiği dönemde konuşulan halk dilinin özellikleri
içeriktedir ve bu kitaplar doğru bir anlatım dışında üslup kay- görülmektedir.
gısı taşımaz.

578