Page 575 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11

CEVAP ANAHTARLARI
2. a) Roman kahramanı, çocuklarına mal mülk değil manevi değeri Etkinlik No.: 158
yüksek bir miras bırakmak istemektedir. Bu da savaş anıların-
dan oluşan yazılarıdır. 1. Olası Cevap: Kurmaca metinlerde yaşanan çatışmaların benzerle-
b) Olası Cevap: Bugün ve gelecek bir binanın orta ve üst katları- ri gerçek hayatta da yaşanır. İyi-kötü, doğru-yanlış, cömert-cimri,
dır. Bu katlar, binanın temeli olmadan yükselemez. Dolayısıyla korkak-cesur vb. çatışmasıyla her an karşılaşırız. Bu çatışmalar-
da aldığımız kararlarla rotamızı belirleriz. Ben de zaman zaman
günümüzün ve geleceğimizin sağlam temellere oturması son doğru bulduklarımla yapmam gerekenler arasında kalırım. Ya-
derece önemlidir. Bunu başarabilmek için geçmişin tecrübe- kın zamanda evde bilgisayar oynamakla köye gidip büyüklerimi
lerinden yararlanmak gerekir. Bu tecrübenin en önemli taşıyı- ziyaret etmek arasında kaldığımı hatırlıyorum. Doğru olan aile
cıları da atalarımdan bize kalan yazılı ürünlerdir. Günümüzün
edebiyatı, bilimi ve tarihi bu yazılı miraslar aracılığıyla şekil- büyüklerini ziyaret etmekken benim canım bilgisayarda oyun oy-
namak istiyordu. Basit olmasına rağmen bu da bir çatışmaydı ve
lenmektedir.
beni rahatsız etmişti.
3. Parçada gelecek kuşakların işinin zor olacağı üzerinde durulmuştur. 2. Olası Cevap: Çatışma, kurmaca metinlerin önemli bir parçasıdır.
Olası Cevaplar: Ben bu görüşe katılmıyorum. Çünkü teknoloji, Metni tekdüzeleşmekten kurtarır, merak duygusunu besler, met-
insanoğlunun hayatını her geçen gün kolaylaştırmakta ve insan- ne heyecan katar. Kahramanların yaşadıkları çatışmalarda hangi
lara geçmişe göre daha rahat bir yaşam sunmaktadır. İletişimden yönde karar vereceklerini öğrenme isteği gerilimi artırır. Bu da
ulaşıma, sağlıktan eğitime kadar her alanda insanoğlu bir önceki okuyucunun sıkılmasını ve metinden kopmasını engeller.
kuşağa göre çok daha konforlu bir hayata ulaşmaktadır. Bu ne- 3. Olası Cevap: Dedesi, Orozkul’la konuşurken ona çocuğun ken-
denle bizden sonra gelecek olan kuşak da bizlere göre daha rahat disini göremeyince ağlayacağını söylüyor. Bunu göz önünde bu-
koşullarda yaşayacaktır. lundurduğumuzda çocuğun duygusal olduğunu düşünebiliriz.
Ben de her geçen gün yaşam koşullarının zorlaştığına ve yeni Bu yüzden çocuk çok üzülmüş, muhtemelen tedirgin olmuş ve
neslin bir öncekine göre daha büyük güçlüklerle karşılaşacağına korkmuştur da. Dedesinin başına kötü şeyler gelmiş olabileceğini
inanıyorum. Teknoloji birtakım kolaylıkları sağlıyor gibi görünse de düşünmüş olmalı.
de aslında daha büyük sorunları da beraberinde getiriyor. Manevi 4. Olası Cevap: Dünyanın her yerinde kolay meslekler olduğu gibi
iletişimsizlik, ekonomik kaygılar ve kaybolan değerler eskinin ba- zor meslekler de vardır. Maalesef herkes kolay mesleklerde çalı-
sit ama sade yaşamını yeni kuşaklara fazlasıyla aratacaktır. şacak kadar şanslı olmuyor. Örneğin madenciler, çok zor şartlar
altında çalışırlar. Bunu da evlerine ekmek götürmek, daha iyi
4. Bu sözle üzerinde durulan şey; insanlar için eziyet verici, yıpratıcı şartlarda yaşamak, çocuklarının geleceğinin daha güzel olmasını
ve yorucu olan şeyin bedensel faaliyetlerden çok, düşünce kaynaklı sağlamak için yaparlar.
zorluklar olduğudur.
Olası Cevap: İnsan beden yorgunluğundan dinlenerek kurtulabilir Etkinlik No.: 159
ancak fikren açmazlara girmek, düşünce dünyasının doğurduğu
soru işaretlerine çözüm bulamamak ve sürekli olarak fikirsel bir kısır 1. Anı türü kişisellik içerir. Aynı zamanda içten, doğal ve yalın bir
döngüye kapılmak bir insan için en büyük işkencedir. Düşünmek, bir anlatıma da sürükler. Kahramanların duygu dünyalarını bir aracı
insan için eylemlerin en zoru ve en yorucusudur. Bundan dinlenerek kullanmaksızın doğrudan anlatmalarını kolaylaştırır. Bu yönüyle
kurtulmak da söz konusu değildir. de anı türü romana canlılık kazandırır.
2. Diyalog tekniği, kahramanların karşılıklı konuşmalarına dayanan
Etkinlik No.: 157 anlatım tekniğidir. Yazar, kahramanlara sözü bırakarak onlara
canlı bir kişilik kazandırmaktadır. Yazar, olay örgüsünü oluşturan
1. Metindeki çatışma; Neriman’ın, önceki gece ile ilgili Şinasi’ye ya- temel çatışma ögesini kahramanlara söyletme gibi uygulamalarla
lan söylemesi, Şinasi’nin bu yalanı biliyor olması ve Neriman’ın okura sadece okuyucu değil, aynı zamanda dinleyici/izleyici özel-
bunu fark etmemesidir. liği kazandırmaktadır.
2. Neriman, Şinasi’nin kendisine darılmaması için bu şekilde ko- 3. Yazar, Kırım Türklerinin yaşadıkları zorlukları, uğradıkları zu-
nuşuyor olabilir. Ayrıca Şinasi’nin vereceği tepkiden çekiniyor lümleri gerçekçi bir biçimde anlatmak için tarihî olay ve öge-
olabilir. lerden yararlanmıştır. Böylece romanda vermek istediği mesaja
inandırıcılık katmıştır.
3. a) Olası Cevap: Ben Şinasi’nin yerinde olsaydım Neriman’a, onun
yalan söylediğini bildiğimi belli eder, onunla bu konuyu konu- Etkinlik No.: 160
şurdum. Çünkü bir problem çözülmedikçe insanların arasın-
daki ilişki yara alır ve sorun daha da büyüyebilir. 1. Olası Cevaplar: İbrahim, bir tercih yapmak zorundaydı ve bence
en makul çözümü buldu. Dorukısrak’ı feda ederek diğerlerinin
b) Olası Cevap: Karşımdaki kişinin yalan söylediğini fark etti- karnının doymasını sağladı. Ben de İbrahim gibi davranır ve en
ğimde hayal kırıklığına uğrarım. O kişiye olan güvenim sarsı- zayıf halkayı feda ederek diğerlerini korurdum.
lır. Onunla olan ilişkime mesafe koyarım.
İbrahim’in yaptığı yanlıştı. Atı feda etmeden diğerlerinin yiye-
4. Olası Cevap: Güven deyince aklımıza dürüstlük, doğruluk gelir. ceğinden kısarak Dorukısrak’ı evde tutmalıydı. Zayıfları, kimse-
Güvenmeyi çok küçük yaşlardan itibaren öğrenir ve bu güven sizleri, hayvanları korumak kültürümüzün de bir parçasıdır. Ben
duygusunu bütün hayatımız boyunca sürdürürüz. Her insanın İbrahim’in yerinde olsam Dorukısrak’ı feda etmezdim.
güvene ihtiyacı vardır. Güven duygusunun olmadığı ortamlarda 2. Olası Cevap: Dorukısrak, vefasızlık hissediyor olmalıdır. Çünkü
insan ilişkileri sağlıklı bir şekilde yürümez. Peki, kimler güveni- en iyi zamanlarında elinden geleni yapmış, emek vermiştir. Güç-
lirdir? Sözlerini tutan ve beklentilerimizi karşılayan insanlar bi- ten düşünce sanki hiç faydası olmamış gibi bir kenara atılmış ol-
zim gözümüzde güvenilirdir. Davranışlarını önceden kestirebile- mak onu çok rahatsız etmiştir.
ceğimiz, dürüst, ahlaki değerlerle yaşadığını bildiğimiz insanlara
daha çok güveniriz. Karşımızdakinin ilgisizliğini ve aldırmazlı- 3. Olası Cevap: Dorukısrak zayıf düşmüş bir at olduğu, kış şartla-
ğını fark ettiğimizde ya da samimiyetsizliğini hissettiğimizde o rında dağda ot kalmadığı için günden güne daha da zayıflayacak
kişiye karşı güvensizlik duyarız. Herkes birbirine karşı açık ve şef- ve bir süre sonra açlıktan ölecektir. Açlıktan ölmese bile kurtların
faf davranırsa toplumda güvensizliğin azalacağını düşünüyorum. saldırısı sonucu hayatını kaybedecektir.

573