Page 581 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11

CEVAP ANAHTARLARI
2. Okurun roman türleri konusundaki tercihlerini yaşı, öğrenim 2.
düzeyi, bilgi birikimi, edebiyat zevki, ilgi alanları, hayat görüşü, Metinden Cümlenin Düzenlemenin
içinde bulunduğu kültürel çevre, okuma alışkanlıkları gibi unsur- Alınan Cümle Düzenlenmiş Gerekçesi
lar belirler. Buna bağlı olarak kimileri macera romanı okumaktan Biçimi
hoşlanırken kimileri tahlil romanı, tarihî roman, bilim kurgu ro-
manı, töre romanı, tezli roman… okumaktan hoşlanır. Bursa’ya Bursa’ya, “Bursa’ya” kelimesinden
Olası Cevap: Okurken sürekli olarak meraklandırıp heyecanlan- Konya’ya kadar Konya’ya kadar sonra virgül kullanıl-
dırdığı için macera romanlarını, tarihsel gerçeklikleri anlattığı gittim. gittim. malıdır.
için de tarihî romanları okumaktan keyif alırım.
* “harikulâde” kelimesi-
Etkinlik No.: 181 Daha doğrusu Daha doğrusu nin günümüzdeki yazımı
hepsi düzgün, hepsi düzgün, “harikulade” şeklindedir.
1. a) Bu kelimelerde kesme işareti, özel adlara gelen çekim eklerini iyi işlenmiş iyi işlenmiş * “amma” kelimesinin
ayırmak için kullanılmıştır. dikdörtgenle- dikdörtgenle- günümüzdeki yazımı
b) Türk’üm: Doğru kullanılmıştır çünkü özel ada çekim eki gel- riyle harikulâde riyle hariku- “ama” şeklindedir.
miştir. şeylerdi amma, lade şeylerdi * “amma” kelimesi bir
Türkçe’miz: Yanlış kullanılmıştır çünkü yapım eklerinden sonra benim aradı- amma benim bağlaç olduğu için gü-
gelen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılmaz. ğıma cevap aradığıma cevap nümüzde bu kelimeden
Rize’den: Doğru kullanılmıştır çünkü özel ada çekim eki gel- vermiyorlardı. vermiyorlardı. sonra virgül kullanılma-
miştir. maktadır.
Avrupa’lı: Yanlış kullanılmıştır çünkü yapım ekleri kesme işa- * “ki” bir bağlaç olduğu
retiyle ayrılmaz. Beni saatlerce, Beni saatlerce, için “velevki” kelimesi-
Ahmet’lere: Yanlış kullanılmıştır çünkü çoğul eki kesme işare- velevki mânası- velev ki mana- nin günümüzdeki yazımı
“velev ki” şeklindedir.
tiyle ayrılmaz. nı anlamadığı, sını anlamadığı,
TDK’nin: Doğru kullanılmıştır çünkü kısaltmalara gelen ekler hatta mânasız hatta manasız * “mâna” kelimesinin
bulduğu bir
günümüzdeki yazımı
bulduğu bir
kesme işaretiyle ayrılır. iş üzerinde iş üzerinde “mana” şeklindedir.
21. yy.’ dan: Yanlış kullanılmıştır çünkü nokta işaretinin kulla- görünce yalnız görünce yalnız * “bırakmağa” kelime-
nıldığı yerlerde kesme işareti kullanılmaz. bırakmağa razı bırakmaya razı sinin günümüzdeki
2. a) Düzeltme işareti, “ebedî” kelimesinde nispet ekinin, belirtme olmamıştı. olmamıştı. kullanımı “bırakmaya”
durumu ve iyelik ekiyle karışmasını önlemek için; “rüzgâr” ke- şeklindedir.
limesinde ince “g” ünsüzünden sonra gelen ünlüyü göstermek Anlam karışıklığını
için; “hâlâ” kelimesinde ise “hala” kelimesiyle anlam karışıklığı önlemek amacıyla “bu”
yaşanmaması için kullanılmıştır. Bu iş denen Bu, iş denen kelimesinden sonra
b) Hikâye: Doğru şeyin fazileti şeyin fazileti idi. virgül kullanılmalıdır.
Lâcivert: Yanlış idi. “Bu, iş denen şeyin
Hukukî: Yanlış fazileti idi.”
Resmî geçit: Doğru Fakat iş aynı Fakat iş aynı “zaptediyordu” keli-
İsmin hâlleri: Doğru zamanda zamanda insanı mesinin günümüzdeki
Mahkûm: Doğru insanı zapt ediyordu. yazımı “zapt ediyordu”
zaptediyordu.
şeklindedir.
Câhil: Yanlış
c) Düzeltme işareti, anlam karışıklığına neden olan durumlar-
da da kullanılır (hala-hâlâ, kar-kâr, alem-âlem, hal-hâl, ha- Etkinlik No.: 183
kim-hâkim…). Bu kelimelerde düzeltme işaretinin kullanıl- 1. Olası Cevaplar: Tesadüf, şans, kader…
maması kelimelerin karışmasına ve yanlış anlaşılmalara neden
olabilir. 2. Liseyi bitirince darülfünuna gideceğim.
3. a) Çünkü sert kum nemi emmiş, daha yumuşak olmuştu ve gü- Müdür muavinimiz değişti.
rültüyü boğuyordu. (Sıralı cümleleri ayırmak için) 3. Bir senin için değil benim için de küçük bir yer burası.
O sabah manzara tertemiz, kıyıları olmayan bir okyanus gibi
göründü. (Eş görevli ifadeleri ayırmak için) 4. Olası Cevap: Yazar, savaşta insanın benliğini yitirdiğini, asıl kişi-
b) Babam, bu sorunun bir an önce çözülmesini istemişti. (Özneyi liğinin ve olaylara bakışının tamamıyla değiştiği iletisini vermek
vurgulamak için) için bu kelimeleri sıkça kullanmıştır.
Çocuk, arabasını bahçeye bıraktı. (Anlam karışıklığını engelle-
mek için) Etkinlik No.: 184
1. a) Sonra tam bir beden ve ruh sağlığına sahip olarak yetişmelerini
Etkinlik No.: 182
arzu ediyoruz.
1. Dilimizin, konuşma dilinde olduğu gibi yazı dilinde de doğru Çocuklarımızı böyle yerlerde mi eğitmek isterdik?
kullanılabilmesi yazım ve noktalama kurallarına bağlıdır. Nasıl ki
konuşurken duygu ve düşüncelerimizi daha iyi ifade etmek için b) Olası Cevap: Dildeki anlamdaş sözcüklerin çokluğu o dilde
jest ve mimiklerden, vurgu ve tonlamalardan yararlanıyorsak yazı anlam zenginliği oluşturur bu da o dile ifade zenginliği ve ko-
dilinde de yazım ve noktalama kurallarını aynı amaçla kullanırız. laylığı sağlar.

579