Page 21 - Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi | 1.Ünite

Paris Barış Konferansı’na katılan Mekke Şerifi Hüseyin’in oğlu Faysal, Arap bağımsızlığını savundu
fakat verilen sözlere ve yapılan antlaşmalara rağmen dikkate alınmadı. Orta Doğu’nun paylaşımı için 24
Nisan 1920’de San Remo Konferansı düzenlendi. San Remo Konferansı’nda Avrupa devletleri, kuru-
lacak manda yönetimleri ve bunların paylaşımı konusunda anlaşmaya vardı. İngiltere daha önce aldığı
Mısır ve Basra Körfezi dışında Ürdün, Irak ve Filistin’i; Fransa ise Lübnan ve Suriye’yi manda yönetimi
hâline getirdi. Büyük devletlerin kurdukları bu sistem karşısında oluşan etkin ve şiddetli muhalefet, Batılı
devletlerin ileride hesaplaşmak zorunda kalacakları milliyetçi güçleri harekete geçirecekti.

a) İngiltere’nin Orta Doğu Politikaları

Orta Doğu, İngiltere’nin sömürgeleriyle bağlantısını sağlayan önemli bir konumdaydı. 1869’da Sü-
veyş Kanalı’nın açılması ile Orta Doğu’nun önemi daha da arttı. İngiltere, 1878 Berlin Antlaşması’ndan
sonra Osmanlı Devleti’yle arasındaki denge politikasını terk etti ve Osmanlı topraklarını işgale başladı.
1878’de Kıbrıs’ın yönetimini ele aldı ve 1882’de Mısır’ı işgal etti. İngiltere’nin bu politika değişikliği, Os-
manlı Devleti’nde yeni arayışları başlattı ve Osmanlı Devleti’nin denge unsuru olarak Almanya’ya yak-
laşmasına yol açtı. Almanya’nın bölgede etkinliğini artıracak projeleri, İngiltere’yi tedirgin etti. İngiltere,
I. Dünya Savaşı’nda Mekke Şerifi Hüseyin’le yaptığı Mc Mahon Antlaşması ile bağımsız Arap Devleti
sözü verdi fakat savaş sonrası dönemde bölge halklarının beklentileri karşılık bulmadı (Harita 1.7).

KARADENİZ
HAZAR
DENİZİ

TÜRKİYE
EGE
DENİZİ

SURİYE
AKDENİZ LÜBNAN İRAN AFGANİSTAN
IRAK
FİLİSTİN

ÜRDÜN
KUVEYT
BASRA
KÖRFEZİ PAKİSTAN
MISIR
LİBYA
KATAR

SUUDİ ARABİSTAN BAE
UMMAN
KIZILDENİZ

HİNT
Fransız Manda Bölgesi OKYANUSU
YEMEN
İngiliz Manda Bölgesi
Uluslararası Bölge
0 200 400 km

Harita 1.7: Orta Doğu’da İngiliz ve Fransız manda bölgeleri

31