Page 29 - Fen Lisesi Biyoloji 12 | 2. Ünite

Canlılarda Enerji 2.
Dönüşümleri
Ünite

Hücrelerde üretilen ATP sayısında farklılıklar olabilir. Bu farklılık sitoplazmada glikolizle oluşturulan NADH
moleküllerinin değişik dokularda ETS’ye farklı mekanizmalarla katılmasından kaynaklanır. Mitokondride 1 molekül
glikozdan 6 molekül CO açığa çıkar. Oluşan 12 molekül H O’dan 6 molekülü Krebs döngüsünde kullanılır, kalan 6
2
2
molekül ortama verilir.
ARAŞTIRINIZ

Oksijenli solunumun canlılar için önemini araştırınız. Oksijenli solunum sürecini görsel materyaller kullanarak bir
sunum hazırlayınız. Sunumunuzu sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.

4.1.2. Fermantasyon
Glikozun oksijen kullanılmadan enzimatik tepkimelerle etil alkol veya laktik asit gibi
organik moleküllere dönüştürülmesine fermantasyon denir. Fermantasyon, hücrelerin
sitoplazmasında gerçekleşir. Bazı maya mantarlarında, bazı bakterilerde, omurgalıların
çizgili kaslarında ve bazı bitkilerin tohumlarında görülür.
Fransız Kimyager Louis Pasteur (Luis Pastör) (Görsel 2.28), 1857 yılında canlı
maya hücrelerini izleyerek fermantasyon olayını keşfetmiştir. Günümüzde sütten yoğurt
ve peynir yapılması, hamurun mayalanması, üzüm suyundan sirke elde edilmesi, boza
üretilmesi, turşu yapılması vb. olaylar fermantasyon ile gerçekleştirilir. Endüstriyel
fermantasyon ise mikroorganizmalar yardımıyla endüstride kullanılacak gliserin, etanol,
yağ asidi, laktik asit ve süt ürünlerinin üretilmesini sağlar. Görsel 2.28: Louis Pasteur
Fermantasyon, tepkime sonucu oluşan son ürüne göre isimlendirilir. Fermantasyon
tepkimelerinde kullanılan enzim çeşidi son ürün farklılığına neden olur. Canlılarda ger-
çekleşen en önemli fermantasyon çeşitleri etil alkol ve laktik asit fermantasyonudur.

ARAŞTIRINIZ

Etil alkol ve laktik asit fermantasyonundan başka fermantasyon çeşitleri var mıdır? Araştırarak bir sunum hazır-
layınız.

4.1.2.1. Glikoliz Evresi
Glikoliz fermantasyon olayının ilk evresidir. Sitoplazmada gerçekleşen glikoliz sonucunda glikozdan 2 ATP, 2
NADH ve 2 pirüvik asit (piruvat) elde edilir.

4.1.2.2. Etil Alkol Fermantasyonu
Etil alkol fermantasyonu bazı bakterilerde, maya hücrelerinde ve bazı bitki tohumlarında görülür. Glikolizden
başlayarak etil alkol oluşumunu sağlayan kimyasal tepkimeler dizisine etil alkol fermantasyonu denir (Görsel 2.29).

2 ATP 2 CO 2

C C C C C C 2 C C C 2 C C
Glikoz Pirüvik asit Etil alkol
2 NAD + 2 NADH 2 NADH 2 NAD +

Görsel 2.29: Etil alkol fermantasyonu

Glikoz + 2 ATP → 2 Etil alkol + 2 CO + 4 ATP
2

91