Page 57 - Fen Lisesi Kimya 12 | 3.Ünite

3.6.1. Karboksilik Asitler ve Sınıflandırılması
Karboksil grubu, karbonile bir hidroksil bağlanması ile oluş-
muş bir gruptur. Yapısında bir veya daha fazla karboksil grubu

( ) bulunduran bileşiklere karboksilik asit denir.
Karboksilik asitler oldukça geniş bir gruptur ve farklı şekil-
lerde sınıflandırılır. Yapılarında bir karboksil grubu bulunan
karboksilik asitlere monokarboksilik asit adı verilir. Bu asitle-
rin genel formülleri C n H 2n O 2 şeklindedir. Birden fazla karboksil
grubu bulunduran karboksilik asitlere ise polikarboksilik asit
denir. Polikarboksilik asitlerde iki karboksil grubu içerenler di-
karboksilik asit, üç karboksil grubu içerenler trikarboksilik asit
olarak sınıflandırılır.

– O – COOH – CH 2 –COOH
–
H–C–OH COOH CH–COOH
–
CH 2 –COOH
Monokarboksilik asit Dikarboksilik asit Trikarboksilik asit

Yapısında -NH 2 (amino) grubu bulunduran karboksilik
asitlere amino asit, -OH grubu bulunduran asitlere ise hidroksi
asit denir.

3.6.2. Karboksilik Asitlerin Adlandırılması 169

Karboksilik asitler IUPAC kurallarına göre adlandırılırken şu
adımlar izlenir:
1. Karboksil grubunun bulunduğu en uzun karbon zinciri
belirlenir.
– O
–
–C–OH
CH 3 –CH–CH–CH 2
Br Cl –
–
2. Karboksil grubunun bulunduğu karbon atomunun numara-
sı 1 olacak şekilde karbonlar numaralandırılır.
5 4 3 2 1 – O –

CH 3 –CH–CH–CH 2 –C–OH
Br Cl
–
–
3. Zincire bağlı atom ve gruplar varsa bunların bağlı olduğu
karbon atomunun numarası ile atom ya da grubun adı belir-
tilir. Karbon zincirine karşılık gelen alkanın adının sonuna
-oik eki getirilir ve en sona asit kelimesi yazılır.
5 4 3 2 1 – O –

CH 3 –CH–CH–CH 2 –C–OH
Br Cl
–
–
4-bromo -3-kloro pentanoik asit

FEN LİSESİ KİMYA 12