Page 9 - Fen Lisesi Matematik 9 | 5. Ünite

VERİ

Alt Çeyrek, Üst Çeyrek, Çeyrekler Açıklığı

Bir veri grubunun alt çeyrek, üst çeyrek ve çeyrekler açıklığını bulmak için veriler, küçükten büyüğe
sıralanır. Elde edilen veri grubunun medyanı bulunur. Medyandan küçük olan verilerin oluşturduğu
gruba alt grup, büyük olan verilerin oluşturduğu gruba üst grup adı verilir. Alt grubun medyan
değerine alt çeyrek, üst grubun medyan değerine üst çeyrek denir. Üst çeyrek ile alt çeyrek arasındaki
fark çeyrekler açıklığı olarak ifade edilir.
Alt çeyrek Q , üst çeyrek Q ve çeyrekler açıklığı da Q sembolü ile gösterilir.
3
1
3. ÖRNEK
Bir hastanenin iç hastalıkları polikliniğine 11 gün boyunca gelen hasta sayısı aşağıdaki gibidir.
35, 42, 46, 38, 33, 42, 48, 52, 30, 55, 41
Bu veri grubunun alt çeyreğini, üst çeyreğini ve çeyrekler açıklığını bulunuz.

ÇÖZÜM
Veriler küçükten büyüğe doğru sıralanırsa 30, 33, 35, 38, 41, 42, 42, 46, 48, 52, 55 bulunur. Bu durumda
Alt grup Ü st grup
7
64444444444444444 8 644444444 744444444 8
,
,
,
,
,
,
30 ,33 35 ,38 41 42 , 42 46 48 ,52 55
. . .
Alteyrek Medyan Ü ç
ç
st eyrek
( Q ) ( Q )
1
3
Çeyrekler açıklığı: 48 - 35 = 13olur.
4. ÖRNEK
Salı günleri kapalı olup çalışmayan bir bayan kuaförüne 6 gün
boyunca gelen müşteri sayısı 18, 27, 10, 36, 30, 45 ise bu veri grubunun
alt çeyrek, üst çeyrek ve çeyrekler açıklığını bulunuz.
ÇÖZÜM
Veriler küçükten büyüğe doğru sıralandığında 10, 18, 27, 30, 36, 45
olur. Veri sayısı çift olduğundan

Altgrup Ü st grup
64444444444 8 64444444444 8
7
7
10 18 27 30 36 45 Çeyrekler açıklığı = 36 - 18 = 18
olur. . .
Alteyrekç Ü st eyrekç

5. ÖRNEK
Ömer Bey, çiftliğinde yerli ırk tavuklarla organik yumurta üretmektedir. 12 gün boyunca elde ettiği
yumurta sayıları 14, 11, 10, 13, 8, 12, 9, 15, 11, 14, 12, 14 tür. Bu veri grubunun alt çeyrek, üst çeyrek ve
çeyrekler açıklığını bulunuz.
ÇÖZÜM
Veriler küçükten büyüğe doğru sıralandığında 8, 9, 10, 11, 11, 12, 12, 13, 14, 14, 14, 15 olur. Veri sayısı
Altgrup Ü stgrup çift olduğundan
644444444444 744444444444 8 6444444444444 7444444444444 8
89 10 11 11 12 12 13 14 14 14 15

ç
^
Alteyrek Q h = 10 + 11 = 10 ,5
2
1
Üç ^ 3 = 14 + 14 = 14 Çeyrekler açıklığı = 14 - 10 ,5 = , 3 5olur.
st eyrekQ h
2
Fen Lisesi Matematik 9 | 363