Page 167 - Felsefe 10

CEVAP ANAHTARLARI FELSEFE 10
Kavram Öğretimi

4. Olası sözler: İktidarın kaynağı ortak iradedir
- Haklıya hakkını teslim etmek Bu yaklaşıma göre iktidar, kaynağını toplumdaki bireyle-
- Göze göz dişe diş rin bir arada yaşama isteğini bir sözleşmeye dayalı olarak
- Kendi hasadınla yaşa. ortaya koymasından alır.
- Kılıcın yapamadığını adalet yapar. Meşruiyetin ölçütü
- Davul dengi dengine çalar. Halkın ortak özgür iradesidir.
- Özgürlüğe kanatlanmak Önemli temsilcileri
T. Hobbes, J. Locke ve Jean J. Rousseau’dur.
Çalışma No.: 84

Çalışma No.: 85
1. Yönerge:
Bu etkinlikte verilen kavramlarla ilgili olarak öğrencilerin 1. Olası cevap:
ön bilgilerini, hazır bulunuşluluk düzeylerini, sahip oldukları Birey, toplumun yapı taşıdır. Toplumsal yapı içinde kendisi-
bilişsel yapılarını ve varsa kavram yanılgılarını tespit etmek ne tanımlanmış olan hak ve özgürlüklere sahip özneyi temsil
amaçlanmaktadır. Öğrenciler verilen süre içerisinde incelenen eder. Bu bağlamda toplumun köklerini de temsil eder. Kökler
kavramlarla ilgili akıllarına ilk gelen kelimeleri alt alta yaz- sağlıklı bir şekilde gözetilmeyip korunmazsa, bireyin ihtiyaç-
malıdır. ları karşılanmazsa bu durum gövdeye yani topluma olumsuz
bir şekilde etki eder. Tam tersi de mümkündür. Hak ve öz-
gürlükleri gözetilen, ihtiyaçları karşılanan mutlu bireylerden
2. Yönerge:
oluşmuş bir toplumda da huzur olur. Ancak burada ikili bir
ilişki söz konusudur. Birey toplumun yapısallığı için ne kadar
1. Toplumlar karmaşıklaştıkça dinî, ekonomik ve siyasi şartlar zorunlu ve gerekli bir özneyse toplum da bireyin yaşamı için o
değiştikçe devletin yapısı da tanımı da değişmiştir. Örneğin derece zorunlu bir alandır. Bu bağlamda her biri varlığını sağ-
insanlar arasındaki ilişkilere dinin hâkim olduğu toplumlar- lıklı bir şekilde sürdürebilmek için diğerine ihtiyaç duymak-
da, dinî kuralların hâkim olduğu devlet anlayışı ortaya çık- tadır. Birey nasıl kökleri temsil ediyorsa toplum da o kökleri
mıştır. Ekonominin temeli tarım olan toplumlarda ise kral ya korunaklı kılan gövdeyi temsil etmektedir.
da hükümdarın devlet gücünü temsil ettiği görülmüştür. Daha
sonraki dönemlerde ise özgürlük ve insan haklarının kabul
görmeye başlamasıyla yasa ve hukuk, devletin belirleyici il- 2. Devletin varlığı için zorunlu olan ögeler;
keleri olmuştur. - Üzerinde örgütlendiği, sınırları belli olan bir toprak parçası
(ülke, vatan)
2. Siyasal iktidarı diğer iktidar ilişkilerinden ayıran en temel - Bağımsız bir şekilde yaşayan insan topluluğu,
özellik, kapsam alanı olarak bir kişi ya da grup üzerindeki - Egemenliktir.
hâkimiyet yerine, onları da içine alan bir ülkedeki bütün top-
lum üzerinde yaptırım gücünü temsil ediyor olmasıdır. Siyasal 3. Olası cevap:
iktidar bir devlet bütünlüğü içerisinde en üstün irade olarak
tüm topluma, tek yönlü bağlayıcı yasalar çıkarma, bu yasaları İnsan doğası gereği toplumsal bir varlıktır. Bazı ihtiyaçlarını
yürütme ve uymayanları yargılama güç ve ehliyetine sahip tek bir başına sağlayabilen insan birçok ihtiyacını karşılamada bir
meşru kurumdur. Devlet diğer iktidar biçimlerinden farklı ola- başına yetersiz kalmakta ve bir topluluğa ihtiyaç duymaktadır.
rak meşru güç kullanma tekeline sahiptir. Böyle bir toplumsal yapı içerisinde birçok ihtiyacını (güven-
lik, beslenme, barınma vs.) daha rahat ve korunaklı bir şekilde
karşılayabilmektedir. Bu durum beraberinde süreç içerisinde
bir araya gelen insanlardan kurulu örgütlenmeleri getirmekte-
3. İktidarın kaynağı insan doğası ve korunma gereksinimidir dir. Aile ile başlayan örgütlülük hâli, ekonomik ihtiyaçlardan
İktidar kaynağını meşruiyetini; toplumu tehlikelere karşı güvenlik durumlarına kadar farklı konularda kurumsal yapı-
savunma, insanların temel ve sosyal ihtiyaçlarını karşıla- ların ve son noktada en büyük kurumsal yapı olan devletin
ma, ahlaki olarak erdemli insanlar yetiştirme gibi işlevleri bu sürecin bir devamı olarak ortaya çıkmasını sağlamaktadır.
yerine getirmesinden alır.
4. Max Weber’e göre egemenliğin kullanılış biçimleri şunlardır:
Meşruiyetin ölçütü
İnsanları koruyabilmesidir. - Geleneksel egemenlik
- Karizmatik egemenlik
Önemli temsilcileri - Hukuksal (demokratik) egemenlik
Platon, Aristoteles, Fârâbi ve İbn Haldun’dur.
Çalışma No.: 86

İktidarın kaynağı Tanrı’dır 1. Yönerge:
Bu yaklaşıma göre iktidar yeryüzünde Tanrı’nın temsilci- 1. Doğa durumunda insanlar yaşam, özgürlük ve mülkiyet hak-
sidir. İktidarı elinde bulunduranlar da Tanrı’nın yeryüzün- larına sahip olmasına rağmen, bu hakların kullanımı oldukça
deki temsilcileridirler. belirsiz ve başkalarının ihlallerine maruz kalabileceğinden bu
Meşruiyetin ölçütü hakları garanti altına alacak, denetleyecek bir mekanizmanın
Tanrı’nın koyduğu yasalara uygun bir biçimde yönet- varlığı gerekir. İnsanlar özgürlüklerinin, mallarının ve hakları-
nın korunması ve adil bir cezalandırma sisteminin uygulanma-
mektir. sı için toplumsal sözleşme ile bir iktidarın egemenliğini tesis
Önemli temsilcileri etmişlerdir.
St. Augustinus (Agustinos), T. Aquinas (T. Akuinas)’tır. 2. Locke’un toplum sözleşmesinde, bireyler doğal haklarından
vazgeçmezler. Bireylerin devlete itaat yükümlülüğüne karşın

163