Page 162 - Felsefe 10

FELSEFE 10 CEVAP ANAHTARLARI
Kavram Öğretimi

lerin egemen olacağı, gücün kutsanacağı bir yapı ortaya çıkar.
Psikolojik olarak korku ve güvensizliğin, aidiyetsizliğin, kim- Ne Gardi- Kimsenin onları Ahlak, kimsenin
liksizliğin ve herkesin herkese dönüştüğü tekilleşen kaotik bir za- yanlar görmediğini görmediği za-
dünya söz konusu olur. man? ne düşündükleri manlarda bile iyiyi
zaman zaman (gece yapmakla ilgilidir.
3. Olası cevap: daha uygunsuz Kimse görmese
aramalar
de iyi olan (doğru
kötü
Ahlak, toplumsal bir zeminde anlam bulan bir olgudur. Ahla- davra- yapma, şiddet olan) davranışlar
kilik bireye indirgendiğinde manevi olarak toplumsal çözülme nışlar gösterme) sergilenmelidir.
başlar. Ancak bu durum bireyin ahlaki ilke ve ölçü olarak al- sergile-
dığı edimi kendi iradesiyle ortaya koymasına engel değildir diler?
lakin toplumsal kimlikten arındırılmış bir edimin ahlakiliği
sorgulanabilir. Çünkü ahlakilik en temelinde toplumsal bir Ni- Gruplar Herkesin birbi- Kişiler arasında
içleme sahip olduğu için bireyin ahlakilik olarak ortaya koy- çin? niçin rine eşit davran- dil, din, ırk, statü
duğu edimin temellerinde de mutlak toplumsal bir yansıma kişilik- ması için ayrımı yapılmadan
vardır. Birey yalnızca belli yönlerini kendi kişiliğine göre sizleş- “iyiyi yapmanın
törpüleyerek ortaya koyar. Dolayısıyla saf bir özgürlükten tirilmiş kendisi iyi olduğu
bahsedemeyiz. olabilir? için” herkese iyi
davranılmalıdır.
4. Egzistansiyalizmle (varoluşçuluk) örtüşen bir yaklaşımdır.
Egzistansiyalizmde de birey ve bireyin kendi varlığını gerçek-
leştirmesidir aslolan. "İnsan kendini gerçekleştirdikçe özgür- Nere- Olay Laboratuvar Laboratuvar orta-
le şir." anlayışı her iki yaklaşımda da esastır. de? nerede ortamında mı ya da gerçek
geçiyor? dünya farketmek-
sizin iyi davranış-
Çalışma No.: 67 lar sergilenmeli,
aşırılıklardan
kaçınılmalıydı.
1. Çünkü Brenin kendi doğası gereği içgüdüsel davranışlarda bu-
lunmuştur. Yaptığı eylemleri kendi istenci ve iradesi ile tercih
etmemiştir. Brenin hayvan olması nedeniyle insanlar gibi bazı Kim? De- Mahkûmları Hiç kimse şakacı
temel haklara sahiptir. Ama özgür iradesi olmadığından yap- neyde düşürüp onlara değildi. Gardi-
tıkları iyi ya da kötü olarak değerlendirilemez, davranışının şakacı gülen gardiyan yanların güldüğü
ahlakiliği tartışılamaz. olan öğrencilerin eylemlerin hiçbiri
kimdi? şaka yapıyor gülünecek nitelikte
2. Bebekler, bazı yaşlılar, zihinsel engeli olanlar veya ağır dere- izlenimleri değildi.
cede kişilik bozukluğu olanlar. Kendi iradesini özgürce kul-
lanamayanlar eylemlerinin sonuçlarından sorumlu tutulamaz.
Çalışma No.: 69
3. İrade: Kişi, eylemlerinde iyi ya da kötüyü tercih edecek zihin-
sel güce sahip olmalıdır. 1. Olası cevaplar:
Özgürlük: Kişi, eylemlerini seçerken yaşamını tehdit eden bir • Ahlaki eylemlerimizin nihai amacı mutlu olmaktır.
baskı altında olmamalıdır. İyi ya da kötüden birini özgürce
tercih edebilmelidir. • Ahlaki eylemlerimizin nihai amacı insanlara faydalı olabil-
Başka insanları etkilemesi: Kişinin, yaptığı eylemden etkile- mektir.
nen başka kişiler olmalıdır. Örneğin kulaklıkla yüksek sesle • Tanrı'nın buyruğu olduğu için, Tanrı'nın rızasını yerine ge-
müzik dinleyen birinin eylemi sadece kendisi ile ilgili olup tirmektir.
ahlaki olarak nitelendirilemez. Evinde sabaha karşı yüksek
sesle müzik dinleyen birinin davranışı, komşuları üzerinde 2. Bu görüşe göre ahlak yasası subjektiftir. Kişinin bulunduğu
(olumsuz) bir etki yaratır ve ahlaki olarak değerlendirilebilir. duruma göre iyinin ve kötünün ölçüt ve değerleri farklılaşa-
bilir. Dolayısıyla tamamen objektif ve genel geçer bir ahlak
yasasından bahsedilemez.
Çalışma No.: 68
3. Olası cevap:
1. Özellikle uhrevi dinler olan İslam ve Hristiyanlık evrensel bir
AHLAKİ AÇIDAN ahlak anlayışı üzerinden bütün insanlığa çağrıda bulunurlar.
SORU- ÖRNEK OLAY DEĞERLENDİR-
5N 1K Kutsal kitaplarında tüm zaman ve toplumlara bir sesleniş var-
LAR ANALİZİ DİĞİMİZDE NE dır. Bunların dışında Budizm ve Konfüçyüsçülük gibi dinî ve
YAPILMALIYDI? felsefi öğretilerde de evrensel nitelikte ahlaki öğretiler bulun-
maktadır.
Ne? Gardi- Gardiyan Gardiyan rolün-
yanlar rolündeki deki öğrenciler,
kendi- öğrenciler, kötü görev ve yetkilerini Çalışma No.: 70
lerine (hatta sadistçe) kötüye kullanma-
verilen davranışlarda malıydı. Karşıla-
görevleri bulunuyor. İyi rındaki kişilerin her 1. Olası cevaplar:
yerine hiçbir davranışa şeyden önce insan • Mümkündür. Çünkü, insanın doğası bir ve aynıdır.
getirir- rastlanmıyor. olduklarını göz
ken “iyi, Görevleri ne- önünde bulun- • Mümkün değildir. Çünkü insan doğasını; yaşadığı coğraf-
kötü ve deniyle verilen durmalı, onların ya, kültürel koşullar, inanç ve değer sistemleri belirler.
sorum- sorumlulukları güvenliğini iyi bir Bunlarda değişken olduğuna göre evrensel bir ahlak yasası
luluk” yerine getirmek- şekilde sağlayabil- oluşturmak mümkün değildir.
bağla- tense görev ve meli, sorumluluk-
mında yetkilerini aşan larını bu temelde 2. İnsan, sosyal bir varlıktır. Birçok yönüyle topluma bağlıdır.
neler davranışlar (iyiyi esas alarak) Toplumsal her türlü gelişmeden etkilenir. Sadece kendi çı-
yaptılar? sergiliyor. yerine getirmeliydi. karlarımız üzerinden bir yaşam tesis etmeye kalkıştığımızda
158