Page 166 - Felsefe 10

FELSEFE 10 CEVAP ANAHTARLARI
Kavram Öğretimi

“Yöneticilerin yetkileri ne kadar olmalı?” Çalışma No.: 82
“Yöneticiler kendi çıkarlarını grubun çıkarlarından üstün tut-
maya başlarlarsa ne yapacaklar?”, “Yöneticilerin gücünü kö-
tüye kullanmasını engellemek için neler yapacaklar?” 1. Yönerge:
“Haklar ve sorumluluklar nasıl belirlenecek?” Birinci görüş kartında hangi haklara sahip olmak istediğini;
“Eğitim, sağlık gibi alanlarda nasıl bir düzenleme yapacaklar?” kişisel, sosyal ve siyasal boyutta değerlendirerek belirlemesi
beklenmektedir.
İkinci görüş kartında sahip olmak istediği özgürlük alanını be-
Çalışma No.: 81 lirlemesi beklenmektedir.
Üçüncü görüş kartında sosyal statünün, sorumlulukların, fır-
1. Olası cevap: satların, gelir dağılımın bölüşümü konusunda sahip olmak
istediği eşitliği belirlemesi beklenmektedir.
Toplumsal bir varlık olan insan, toplum içinde bulunmanın
olumlu taraflarından istifade ettiği gibi bir birey olarak top- Kurallar: Sınıftaki diğer arkadaşlarının da görüşlerini ve is-
lumsal yapının getirdiği birtakım problem ve kısıtlamalara da teklerini düşünerek adaleti sağlayabileceğine inandığı kurallar
maruz kalabilmektedir. Başta beslenme, barınma ve güven- oluşturması beklenmektedir.
lik gibi temel ihtiyaçların giderilebilmesi için toplumsallığın
beraberinde getirdiği birtakım sorunlarla yüzleşmesi gerek- 2. Yönerge:
mektedir. Bir şekilde bireyi ve toplumu zora koşan, haksızlık 1. Hak, hukuk düzeninin insanlara sağladığı yetkilerdir ve kişi
zemini oluşturan, yaşamın olağan akışında karşılaşılan prob- menfaatlerinin hukuk kurallarınca korunması anlamına gelir.
lemlerle yüzleşmek gerekmektedir. Bu bağlamda kendileri de
toplumsal yapının birer üyesi olan filozoflar, bu problemlerin Özgürlük, kişinin sahip olduğu iradeyle kimseye zarar verme-
nasıl aşılabileceğine dair doğal olarak kafa yormuşlardır. Daha den ve kimsenin müdahalesi olmadan davranışlarını yapabil-
sağlıklı, güvenli, huzurlu ve ideal bir toplumsal yapı için fikir- mesinin serbestliği olarak tanımlanır.
ler öne sürmüşlerdir. Ortaya konulan bu düşünce ve eylemler Eşitlik, herhangi bir şeyin bireyler arasında dengeli biçimde
de siyaset mekanizmasını doğurmuştur. bölüştürülmesi olarak tanımlanır. (Sosyal statü anlamında
eşitlik, hukuk karşında eşitlik, fırsat eşitliği, gelir dağılımında
2. Olası cevaplar: eşitlik vb.)
Toplumsal düzenin yapı ve işleyişini inşa eden hukuk, eko- Adalet, her kimseye ne gerekiyorsa onun sağlanması ve her-
nomi, birey, toplum, devlet, iktidar, adalet, özgürlük, eşitlik kese hakkının verilmesidir. Eşitlik ilkesi içinde insanların hak-
gibi temel olgu ve ilkeler tıpkı felsefenin bilgi, bilim, varlık, larını kullanabilmesini sağlar. Adalet, hukuk kavramı olmakla
etik ve din konularında olduğu gibi birer felsefi problem ola- birlikte insanın adil olma bilinciyle de ilgilidir. Adil olmak
rak siyaset felsefesi tarafından kritiğe tabi tutulur ve tartışılır. tarafsızlığı gerektirir.
Bu bağlamda filozof, bu kavramlara nesnel bir tavır üzerinden
öznel bir nazarla yaklaşır. Bütün bu olgu ve kavramlarda idea- 2. a) Eşitlik: 3. Kart
li yani olması gerekeni tartışır. Salt manada kavramları tanım- b) Hak: 1. Kart
layıp ortaya koymaktan öte bütün bu kavramları rasyonel bir
bakış açısıyla çözümlemeye çalışırken ayrıca bu kavram ve c) Özgürlük: 2. Kart
olguların birbirleriyle ilişkiselliğine de göndermede bulunur. 3.
Bunu da analitik bir yaklaşımla gerçekleştirir. Olası cevaplar:
“Özgür’ün koyduğu kurallarla adaleti sağladığını düşünüyo-
3. rum, herkese eşit sayıda yiyecek temin edilmesi, yan kulübe-
Kavram adı: Devlet leri rahatsız edenlerin uyarı alacak olması gibi kurallar öğren-
Kavram adı: Siyaset
1. Soru: Devletin varlık ciler arasında eşitliği sağlıyor ve onların haklarını koruyor.”
1. Soru: Siyaset nedir?
nedeni nedir? 2. Soru: Siyasetin veya “Özgür’ün koyduğu kurallarla adaleti sağlayabildiğini
2. Soru: Devlette düşünmüyorum. Örneğin herkese eşit miktarda yiyecek temin
istikrarın koşulları olmadığı bir toplum edilmesi doğru bir karar olmadı çünkü her öğrencinin vücudu
mümkün müdür? eşit miktarda kaloriye ihtiyaç duymuyor olabilir. Bence herkes
nelerdir?
ihtiyaç duyduğu kalori doğrultusunda yiyecek almalıydı.” vb.
Kavram adı: Toplum
Kavram adı: İktidar
1. Soru: Toplum nedir?
1. Soru: İktidar nedir? 2. Soru: Toplumu Çalışma No.: 83
2. Soru: İktidar
kaynağını nereden alır? oluşturan koşullar 1.
nelerdir? Olası cevap:
Devlet, ahlaki öğretiler, kutsal kaynaklar, örf ve gelenekler,
Kavram adı: Egemenlik
Kavram adı: Birey düşünürlerin düşünce tarihi içindeki yaklaşımları.
1. Soru: Egemenlik
nedir? 1. Soru: Bireyin temel 2. Olası cevaplar:
hakları neler olmalıdır?
2. Soru: Egemenliğin 2. Soru: Birey - devlet Mülk, devlet demektir. Devlet toplumsal olanın kurumsallaş-
kullanılış biçimleri mış halidir. Her kurumun kendini üzerinde oturttuğu ilke ve
ilişkisi nasıl olmalıdır? değerleri olmalıdır. Bu ilke ve değerler o kurumun temelidir.
(türleri) nelerdir?
Adalet de devletin en temel ilke ve değeridir. Adaletin sar-
Kavram adı: Eşitlik, sılması devlete olan güveni sarsar. Bu durumda güvensizlik
Adalet ve Özgürlük temeli üzerine oturan devlet sarsılır. Çünkü, adaletin olmadığı
Kavram adı: Yönetim
1. Soru: Toplumsal yapı yerde haksızlık yani zulüm vardır. Zulmün olduğu bir devletin
1. Soru: Yönetim nedir? içerisinde özgürlük de ayakta kalmadığı tarihsel örnekler çoktur.
2. Soru: Herkesin
mümkün müdür?
memnun olabileceği 2. Soru: Eşitlik ve 3. Olası cevaplar:
ideal bir yönetim biçimi Böyle bir toplumda anayasal olarak tanımlanmış ve güven-
kurmak mümkün müdür? adaletin esas alındığı bir ce altına alınmış haklarımızın kullanımı konusunda görece
toplumsal düzen kurmak bir özgürlükten bahsedebiliriz. Örneğin anayasal olarak oy
mümkün müdür? kullanma hakkımız tanımlanmışsa oy kullanmaya gitmek ve
tercihte bulunmak bizim istencimizle gerçekleşen özgür bir
eylemdir.
162