Page 206 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

FİZİK 10 CEVAP ANAHTARLARI
Kavram Öğretimi

2. a) Kapalı ortamda: Işık akısı kapalı ortamda yüzey alanından
Çalışma No.: 84
bağımsızdır. Odanın boyutları ışık akısını etkilemez.
1. Ses, dalga şeklinde yayılır. b) Kapalı olmayan ortamda: Işık akısı kapalı olmayan ortam-
larda yüzey alanına bağlıdır. Yüzey alanı artarsa o bölgedeki
2. Stroboskop, dalga frekansını ölçer. ışık akısı artar.
3. Su dalgasının yansıması sonucunda odak ve merkez oluşur. 3. Mum sayısı arttığında kaynağın ışık şiddeti artmış olur. Bu du-
4. Gürültü ses kirliliği oluşturur. rumda ışık akısı da artar. Günlük hayatımızda elektrikler kesil-
diğinde karanlık bir odadaki ışık miktarını arttırmak için daha
5. Tını, ses dalgasının bir özelliğidir. fazla mum yakılır. Işık miktarı ışık akısını ifade ettiğinden ışık
akısı arttırılmış olur.
6. Ses dalgası enerji taşır.
7. Atma, yansıma yapabilir. Çalışma No.: 89
8. Genlik ve tını ses dalgasının bir özelliğidir.
1. Stadyum ışıkları, saha içinde her alanın denk şekilde aydınlana-
9. Deprem büyüklüğü deprem dalgasına bağlıdır. bilmesi için farklı doğrultularda yönlendirilir.
10. Su dalgası, dalga tepesi ve dalga çukuru oluşturabilir. 2. Birim yüzeye düşen ışık akısına aydınlanma şiddeti denir.
11. Ses şiddeti, genliğe bağlıdır. 3. Uzaktaki yıldızların Dünya üzerindeki aydınlanma şiddeti yok
denecek kadar azdır. Aydınlanma, uzaklıkla ters orantılı oldu-
12. Sesin yayılma hızı ortama bağlıdır. ğundan Güneş’in aydınlanma şiddeti kendisinden uzak gezegen-
lerde azalacaktır.
Çalışma No.: 85
Çalışma No.: 90
1. Işık kaynakları; ışık şiddeti özelliklerine göre tercih edilir. Güç
değerlerine göre derecelendirilen ışık kaynakları, çevrelerine yay- 1. Bir ışık kaynağının birim yüzey üzerinde yaptığı belirginleştirici
dığı enerjinin ölçüsü biçiminde de sıralanabilir. Bu sıralama, ışık etkiye aydınlanma şiddeti denir. Bir noktada meydana gelen ay-
şiddeti kavramını doğru biçimde kullanmanın bir göstergesidir. dınlanma şiddeti, kaynağın ışık şiddeti ile doğru; noktanın kay-
2. Bir kaynağın birim zamanda yaydığı enerjinin ölçüsü ya da bir nağa olan uzaklığının karesi ile ters orantılıdır.
ışık kaynağından birim zamanda yayılan ışık tanecikleri sayısı- 2. Karanlık odadaki el fenerini aynı mesafeden duvara belli bir açı
na ışık şiddeti adı verilir. ile tutarsanız duvarda aydınlattığı bölgenin netliğinin açı büyü-
• Alarm tertibatları ve far sensörleri üretilirken ışık şidde- dükçe kaybolduğunu görürsünüz. Bunun nedeni, aydınlanma
tine karşı duyarlılıkları ön plana çıkan devreler tasarlan- şiddetinin ışınların yüzeye gelme açısıyla ilişkili olmasından
kaynaklanır. Bu nedenle Murat öğretmen, fener lekeye dik tutul-
maktadır. duğunda net, belli bir açıyla tutulduğunda belirgin olmayan bir
• Akıllı ev projelerinin daha gelişkin bir hâle gelmesi bu leke göründüğünü not alır.
özelliğin yerinde kullanılmasıyla sağlanmıştır.
3. Öğrenci cevaplarına göre farklılıklar olabilir. Muhtemel cevaplar:
Çalışma No.: 86 ✓ Görme keskinliğini (gözün ayırt edebilirliğini) artırır.
✓ Bakılan eşyanın belirgin hatları daha iyi görülür.
1. Elektriksel gücü büyük olan ışık kaynaklarının yaydıkları ışın ✓ Üretimi yapılan ürünün kusurlarının tespit edilebilmesini sağlar.
miktarının daha fazla olmasından kaynaklanır.
2. Işık, dalga ve tanecik modellerine göre incelenir. Çalışma No.: 91
3. Bir ışık kaynağından birim zamanda yayılan ışığın yoğunluğu-
na “ışık şiddeti” denir. 1. Öğrencilerin oluşturacakları zihin haritalarında farklılık gö-
rülebilir. Aşağıdaki şemada muhtemel bir zihin haritası örneği
Çalışma No.: 87 verilmiştir.
1. Işık kaynağından uzaklaşmanın çizgi sayısında herhangi bir Benim Zihin Haritam
değişim yapma etkisi yoktur. Bu çizgiler sonsuza kadar devam
eder. Her görselin kendi yakın ve uzak alanındaki akı miktarı Uzaklık Yarıçap uzaklığını
sabittir. Sadece belirtilen açının artması akı miktarında artış Işık şiddeti dikkate alma.
meydana getirecektir. Karesini bak.
Işık akısı Foton
2. Işık akısı, bir ışık kaynağının her yöne doğru yaymış olduğu sayısına bak
toplam ışık miktarıdır. Bununla birlikte ışığın şiddeti arttıkça Yüzey Aydınlatma ϕ (fi) lümen
ışık akısı da artmaktadır. Görünür şiddeti
tanecik
3. Bir ışık kaynağından çıkan ışık enerjisi miktarına ışık akısı adı
verilir. Fotometre Işık şiddeti Aydınlanma
Tasarruf
Çalışma No.: 88
Güçlerine göre ayır.
1. Öğrencilerin verdiği cevaplarda farklılıklar görülebilir. Muhte-
mel cevap:
• Işık akısı, bir ışık kaynağından birim zamanda yayılan ışık
miktarıdır.
• Işık akısı, bir kaynaktan çıkan toplam ışık enerjisidir.
• Işık akısı, kapalı olmayan bir ortamda, kaynağın bir yüzey-
de oluşturduğu toplam ışık miktarıdır.

204