Page 87 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

TARİH 10 CEVAP ANAHTARLARI
Kavram Öğretimi

3. Tarih boyunca insan, toplum içinde var olmuştur ve toplumun
her ferdi ve toplumdaki her iş kolu özellikle de sanatkârlar Çalışma No.: 59
son derece değerlidir. Üzerinden yüzlerce yıl geçmesine rağ-
men insan ve sanata verilmesi gereken önemde bir değişiklik 1.Yönerge:
olmamıştır. 1. Öğrenciler kendi bilgi ve birikimleri ile cevaplandıracaktır.
2. Fetret Devri’ni yalnız siyasi otoritenin zayıfladığı dönemde
Çalışma No.: 56 ortaya çıkan kaos olarak algılamamız doğru olmaz. Çünkü
İslam tarihinde Hz. Îsâ ile Hz. Muhammed arasında geçen
tebliğsiz dönem için de bu kavram kullanılmıştır. Dolayısıyla
1. Ahilik teşkilatı Anadolu ve Rumeli’nin vatan toprağı olmasına Fetret Devri yalnız siyasi değil, dini bir kavram olarak da
siyasi, sosyal, kültürel ve askeri yönlerden katkı sağlamıştır. kullanılmıştır.
2. Bugünkü meslek eğitiminin temelini ahilik teşkilatı 3. Benzetebiliriz. Çünkü Köktürklerin, Büyük Selçukluların ve
oluşturmaktadır. Bugün meslek eğitimleri farklı alanlarda Osmanlıların yaşadığı Fetret Devri’ne benzer bir durumu,
ihtisaslaşarak hem eğitim hem de öğretim olarak faaliyet bugün Suriye devleti yaşamaktadır. İç karışıklıklar yüzünden
sürdürmektedir. Siyasi teşekkül olarak meslek odaları bir sürü insan vatanlarından olmuş, ülke; siyasi, ekonomik
mevcuttur. Güvenlik eğitimi jandarma, polis, zabıta meslek ve toplumsal olarak bir yıkıma uğrayarak çökme noktasına
okullarında verilmektedir. Selçuklu ve Osmanlının ilk gelmiştir. (Öğrenciler farklı yorumlar da yapabilirler.)
dönemlerinde bütün bu faaliyetler ahilik teşkilatı bünyesinde
toplanmaktaydı.
3. Yeni bir meslek gurubu oluştursaydım; ahilik teşkilatının Çalışma No.: 60
terbiye, ahlak, iş özeni, vatan sevgisi… vs. faaliyetlerini örnek
alırdım. 1. Padişah oğullarına, özellikle XIV. yüzyıldan XVIII. yüzyıla
kadar kültürlü yüksek tabakaya mensup olanlara, ilmiye ri-
cali, divan şairleri, kalem erbabı, Divan-ı Hümayun katipleri
gibi genel olarak okumuş, bilgili kimselere, bazı gayrimüs-
Çalışma No.: 57
limlere, Hristiyan din adamı (rahip, keşiş), edip, âlim, kâtip,
gayrimüslim beyefendilere, modernliğe özenen bazı aydın-
1. Türklerde kadına kıymet verilir. Kadın eşinin yanında onun destek- lara ve kibarlık meraklısı zengin aile çocuklarına ve Konya
çisidir. Bu teşkilatın kurulduğu dönemde de kadın sosyal, siyasî Mevlevi Asitanesi postnişinleri için bu tabir kullanılmıştır.
, askerî ve ekonomik yapının içinde yer almıştır. Ekonomik yapı
bu teşkilatın temelini oluşturmaktadır. İlme, sanata ve ahlâka son 2. Sancaklara vali olarak atanan şehzadelere “Çelebi Sultan”
derece önem verilen Ahilikte, kadının da sosyal ve ekonomik ha- denirdi. Bu unvanı Sultan I. Mehmet kullanmıştır.
yatta önemli bir yeri vardı. Kadınların teşkilatlanıp gelişmesi için
Ahi Evran’in eşi Fatma Bacı, dünyanın ilk kadın teşkilatı olan 3. Çelebi Mehmet: Yıldırım Beyazıt’ın oğlu beşinci Osmanlı
“Bâcıyân-ı Rûm” teşkilatını yani Anadolu Kadınlar Birliği’ni kur- padişahıdır.
muştur. Evliya çelebi: Ünlü Osmanlı seyyahıdır. Bütün Osmanlı coğ-
Örneğin Kayseri’deki Ahiler tarafından kurulan sanayi sitesinde rafyasını gezerek seyahatname adındaki eserinde anlatmıştır.
hanımlara mahsus çalışma yerleri de bulunurdu. “Bâcıyân-ı Rûm” Kâtip Çelebi : Osmanlı Dönemi’nde pek çok ilmî alanda eser
teşkilatına mensup hanımlar bu sanayi sitesinde el sanatlarını ve veren ve Osmanlı Devleti’nin Avrupa karşısında geri kalışını
mesleklerini icra ediyorlardı. Kadınlar daha çok çadırcılık, keçe- ilk fark eden ilim insanıdır.
cilik, nakışçılık, örgücülük, kilim ve halı dokumacılığı, ipek ve
pamuk ipliği üretimini gerçekleştirmişlerdir. Çalışan kadınlar ge-
rek mesleki ve teknik konularda, gerekse ahlaki konulardaki ça- Çalışma No.: 61
ğın gerektirdiği eğitim ihtiyacını “ Bâcıyân-ı Rûm “ teşkilatında
karşılıyorlardı. 1. Öğrencinin bilgi birikimine göre;
Tahmini anlam: “Günümüzde kullanılan bir erkek ismi veya
2. ‘’Fıtrat değişir sanma! Bu kan yine o kandır.’’ Sözü Anadolu ka- dağ adı.”
dının her daim vatanı için çalışan bir kadın olduğunu ve olacağını Gerçek anlam: Yiğit, kahraman. Osman Gazi ile birlikte fetih
yaratılışında bunun olduğunu ifade eder. hareketlerine girişen gaziler.
3. Bâcıyân-ı Rûm, Anadolu Kadınlar Teşkilatı anlamını taşımaktadır. 2. Öğrencinin; “Yürekli olması, kuvvetli olması, gayretli
olması, iyi bir ata sahip olması, zırhının olması, yaya sahip
“Bacı” kelimesi, abla, kız kardeş anlamına gelmektedir. “Bacı” olması, kılıcının olması, süngüye sahip olması ve dostunun
kelimesi, günümüzde Anadolu’nun birçok şehrinde yaygın olarak olması” şeklinde cevaplar vermesi beklenir.
kullanılmaktadır. “Rum” kelimesi ise Anadolu anlamını ifade et-
mektedir. 3. Öğrencinin bilgi birikimine göre; “Alpların devletin kurucusu
İlme, sanata ve ahlâka son derece önem verilen Ahilikte, kadının Osman Gazi ile birlikte hareket ederek fetih hareketlerine
da sosyal ve ekonomik hayatta önemli bir yeri vardı. Kadınların katılmaları kuruluş aşamasında oldukça önemlidir. Bunun
teşkilatlanıp gelişmesi için Ahi Evran’ın eşi Fatma Bacı, dünyanın yanında tutum ve davranışlarıyla devletin kuruluş felsefesinin
ilk kadın teşkilatı olan “Bâcıyân-ı Rûm” teşkilatını yani Anadolu oluşumunda da önemli rol oynamışlardır.” şeklinde cevaplar
Kadınlar Teşkilatı’nı kurmuştur. vermesi beklenir.

Çalışma No.: 62
Çalışma No.: 58
1. Gazilik kavramının ortaya çıkması İslamiyet inancı ile birlikte
1. Yıldırım Bayezid’in oğulları aralarında anlaşıp kardeşler arasında olmuştur. Ortaya çıkıştaki anlamı İslam dinini korumak veya
yaşça en büyük olana,veya hanedan üyelerinden en uygun adaya yaymak amacıyla Müslüman olmayanlara karşı yapılan kutsal
sultanlığı verip, devletin sorunlarını hep birlikte çözebilirlerdi. savaş iken zaman içinde gazi kelimesinin anlamı kısmen değiş-
miş, devletin parçalanması sürecinde Gazi Osman Paşa ve Gazi
2. Bireylerin ve toplumların yaşamlarında fetret devrini andıran bu- Mustafa Kemal örneklerinde görüldüğü gibi daha çok vatanı
nalım dönemleri olabilir. Kişiler ve toplumlar bunu zaman içinde savunan kahraman, ya da İstiklâl Savaşı Gazileri örneğindeki
bir şekilde aşarlar. Öğrencilerden bu soruda kendi yaşamlarından gibi vatan savunmasına katılanlar anlamında kullanılmıştır.
veya yaşadıkları toplumdan örnek göstermeleri beklenmektedir.

252