Page 86 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

CEVAP ANAHTARLARI TARİH 10
Kavram Öğretimi

2. Öğrencinin bilgi birikimine göre; “Fetih hareketlerine katılıp Köse Mihal
orduya destek vermişlerdir, tarım ve hayvancılıkla uğraşmış- Bazı Devletlerdeki Sınır Teşkilatları
lardır. Bulundukları bölgeleri önemli din ve kültür merkezleri Sugür: Endülüs’te Hıristiyan ülkelerle olan sınır hattı
hâline getirmişlerdir.” şeklinde cevaplar vermesi beklenir.
Avasım: Abbasilerde Bizans ile olan sınır hattı
3. Öğrencinin bilgi birikimine göre; “Osmanlı Devleti’nin Akritai: Bizans Devleti’nde Hıristiyan serhat (sınır) teşkilatı
büyük bir imparatorluk hâline gelmesinde etkili olmuşlardır. Uç: Anadolu Selçuklularında Bizans sınır hattı
Yaşadıkları bölgelerin Türkleşmesini ve İslamlaşmasını Akıncıların görev ve sorumlulukları
sağlamışlardır, fetih hareketlerini kolaylaştırıp önemli Sınır boylarını korumak
yaşam merkezleri kurmuşlardır. ” şeklinde cevaplar vermesi Düşman ülkelerine akınlar düzenlemek
beklenir. Sefere çıkan orduya bilgi toplamak
Sefere çıkan ordu için keşifte bulunmak
Sefere çıkan ordunun yol güvenliğini sağlamak
Çalışma No.: 51
Akıncı uç beylerine bağlı akıncı birlikleri ve komutanların
1. Yönerge: unvanları
Küçük rütbeli akıncı zabiti: toyça
On akıncının başı: onbaşı
Yüz akıncının başı: subaşı
Bin akıncının başı: binbaşı
İl (Devlet)
İlk Osmanlı kroniklerinde (kaynaklarında) Osman Bey’in
bazı uç beyleri ve fethettiği yerler:
Bodun (Millet)
Akça Koca (Kandıra Akçakoca), Konur Alp (Akyazı Bolu),
Samsa Çavuş (Mudurnu Taraklı)
Balkanlardaki meşhur akıncı aileleri ve faaliyet bölgeleri
Boy (Bod)
Evrenosoğulları: Batı Trakya, Dalmaçya
Urug (Aşiret-Kabile) Malkoçoğulları: Eflak-Boğdan
Mihaloğulları: Sırbistan-Macaristan
Turahanoğulları: Mora-Teselya
Oguş (Aile)
Çalışma No.: 54
Aşiret Türk toplum yapısında aile ve boy arasında kalan sülaleler-
den oluşan bölümdür. Millet ve devlet oluşum basamaklarından 1. Uç bölgelerinde kurulan Türk beylikleri keşif, yıpratma, yağma
biridir. vb. faaliyetlerle sınır komşusu oldukları devletleri askerî ve
ekonomik açıdan yıpratmış Osmanlı Devleti’nin bölgede
2. Yönerge: hâkimiyet kurmasını kolaylaştırmıştır. Bununla birlikte dış
saldırılara ilk maruz kaldıklarından sınır boylarını korumuş ve
1. Devlet merkezî otoriteyi güçlendirmek için göçebe olarak ya- düşman birliklerinin iç bölgelere ilerlemelerine engel olmuşlardır.
şayan aşiretleri daha kolay kontrol edebilmek ve onların yatay Uç beyleri, bütün bu saldırı ve savunma faaliyetlerinden sorumlu
hareketliliklerini sınırlandırmak için tedbirler almak zorunda olan devlet görevlisi olduklarından devlete önemli katkılar
kalmıştır. Bu durum devletle aşiretler arasında çatışmaya se- sunmuşlardır.
bep olmuştur.
2. Uç beyleri çoğu zaman sınır bölgesine yerleştirilen aşiretin reisi
2. Türklerin Anadolu’ya girişiyle aşiretler merkezî otorite tara- durumundadırlar. Aşiretlerinin yönetiminden, sınır boylarının
fından yeni fethedilen ve uç denilen sınır bölgelerine yerleş- korunmasından, toprağın işlenmesi ve vergilerin toplanıp merkeze
tirilmişlerdir. Anadolu’nun yurt hâline dönüşmesinde ve Türk aktarılmasından, emri altındaki aşiret kuvvetleriyle savaşa iştirak
İslam kültürünün yayılmasında etkin rol almışlardır. Anado- etmek gibi askeri ve idari birçok görevi yerine getirmekteydi.
lu’daki beylik ve devletlerin kurucu nüveleri olmuşlardır. Ayrıca çoğu zaman taht mücadelelerinde destekledikleri
şehzadenin padişah olmasında da etkili olmuşlardır.
Çalışma No.: 52 3. Sınır boylarında hayatlarını sürdüren aşiret beylerinin cesur,
bilgili, askerî ve idari konularda tecrübeli, gaza ve cihat ruhuyla
1. Aşiret hayatı günümüzde hâlâ görülmekle birlikte zayıflamaktadır. hareket edebilen liderlik vasıflarına sahip birisi olması gerekir.
Kültürlerini ve yaşam tarzlarını devam ettiren bu aşiretler Her an savaşa hazır, hızlı hareket kabiliyetine sahip, disiplinli ve
özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde varlıklarını eğitimli birliklerinin olması gerekir.
sürdürmektedirler.
2. Genel olarak göçebe bir yaşam tarzına sahip olan aşiretler
kabilenin altında küçük bir topluluğu da ifade etmektedir. Çalışma No.: 55
Osmanlıda boy ile cemaat arasındaki bir teşekkülü ifade eder. 1. Yönerge:
Yaşam tarzlarının bir gereği olarak daha çok hayvancılıkla
uğraşırlar. Aşiretler ekonomik olarak yerleşik ahaliyle de bir 1. a) Birbirini kardeş gibi gören cesur, yardımsever özellikle
bütünlük içerisindedir. el sanatlarına yönelik çeşitli meslek gruplarından erkeklerin
oluşturduğu bir kurumdur, diyebiliriz.
3. Göçebe bir yaşam tarzına sahip olmaları hasebiyle başıboş bir
yaşam tarzına dönüşen bu hayat tarzlarından dolayı ve büyük b) Sadece esnaf ve sanatkârların değil, toplumun değişik mes-
aşiretlerin kontrol altında tutulmaları gerektiği için bazı aşiretler lek ve statü sahibi kişilerinin de ahilik teşkilatına üye olabil-
iskâna tabi tutulmuşlardır. Bazı aşiretler ise parçalanarak farklı meleri, toplumsal huzur ve refah için belirli ahlaki ilke ve ku-
yerlere yerleştirilmişlerdir. ralların toplumun geneline yayılması ve toplumdaki herkesin
bu kuralları tanıması ve uyması açısından önemlidir.
2. Anadolu ahilerinin sahip olmaları gereken temel özellikler
Çalışma No.: 53
şunlardır:
Balkanlardaki uç beylerinin devlet nezdindeki statüsü: I. Merhamet ve tok gözlülük.
Sancak Beyi II. Dürüstlük
Osmanlı akıncı teşkilatının kurucusu kabul edilen komutan: III. Cömertlik, iyi ahlak, namuslu olmak.
251