Page 105 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Kavram Öğretimi 51
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11

Şiir Şiir Eleştirisi

KARA TOPRAK KARA TOPRAK
Dost dost diye nicesine sarıldım (…)

Benim sâdık yârim kara topraktır “Kara Toprak” şiiri şekil bakımından sazlı âşık-
Beyhude dolandım boşa yoruldum lar geleneğine uygundur. Burada birinci dörtlük-
ten sonra gelen bütün dörtlüklerin ilk üç mısraı
Benim sâdık yârim kara topraktır. kendi içinde kafiyelidir. Dörtlüklerin son mısra-
ları, şiirin anafikrini teşkil eden ve daha birinci
dörtlükte iki kere tekrarlanan:
Nice güzellere bağlandım kaldım
Benim sâdık yârim kara topraktır
Ne bir vefa gördüm ne fayda buldum
mısrasıdır. Değişik kafiyelere dayalı her kıt’a
Her türlü isteğim topraktan aldım sonunda aynı mısra dönüş, şiire hem bir ahenk
Benim sâdık yârim kara topraktır sağlar, hem de muhtevaya bir bütünlük verir.
Bu şiiri Halk edebiyatında örneği pek çok rastla-
nan ve koşma tarzında yazılan “tabiat tasvirleri”
Koyun verdi kuzu verdi süt verdi nevine sokmak mümkündür. Saz şairleri bu tarz

Yemek verdi ekmek verdi et verdi eserlerinde ekseriya belli bir yeri, bir dağı, bir
köyü tasvir ederler. Âşık Veysel de bu tarz şiir-
Kazma ile döğmeyince kıt verdi ler söylemiştir. “Kara Toprak” şiirinin onlardan
Benim sâdık yârim kara topraktır farkı, belli bir yeri değil, genel olarak toprağı
(…) öğmesidir. Burada tabiattan doğrudan doğruya
alınan bir duyu veya duygudan çok, bir “düşün-
Âşık Veysel Şatıroğlu ce” bahis söz konusudur.
(…)
Mehmet Kaplan, Şiir Tahlilleri 2
(Metinler, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

3. a) Kara Toprak şiiriyle ilgili yapılan eleştiri öznel bir eleştiri midir yoksa nesnel bir eleştiri midir?
Neden?

b) Kara Toprak şiirine yönelik siz de bir eleştiri yazısı yazınız. Eleştirinizin öznel bir eleştiri mi yoksa
nesnel mi bir eleştiri olduğunu belirtiniz.

103
Hazırlayan: Fatma KAYRAKLI