Page 78 - Felsefe 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

Kavram Öğretimi 43
FELSEFE 11

4. ÜNİTE : 18. YÜZYIL-19. YÜZYIL FELSEFESİ> 4.2. 18. Yüzyıl-19. Yüzyıl Felsefesinin Ayırıcı Nitelikleri> 18. Yüzyıl-19. Yüzyıl
Felsefesinin Temel Özellikleri ve Öne Çıkan Problemleri
Kavram : Diyalektik
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Felsefi Okuryazarlık Becerisi, Akıl Yürütme Becerisi

Çalışmanın Adı MARX VE DİYALEKTİK 20 dk.
Çalışmanın Amacı “Diyalektik” kavramını Marx’ın düşünceleri üzerinden açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metini okuyunuz ve tabloyu inceleyerek soruları cevaplayınız.

K. MARX (1818-1883)

Marx (Marks) tarihin diyalektik bir biçimde aktığını kabul eder. İnsanlar ekonomik neden-
lere bağlı olarak sınıflara ayrılmıştır. Üretim araçları karşısındaki konuma göre oluşan
bu sınıflar çıkar çatışması içindedirler. Bu çatışma toplumsal değişmeye neden olur. Bu
anlamda diyalektik, sınıflar arası çatışmaya bağlı olarak ortaya çıkan değişimdir.
Marx’a göre tarihsel dönüşümün başlangıcını köleci toplum oluşturur. Çatışmanın baş-
ladığı köleci toplum yapısında “köle sahibi”, egemen güç olarak tüm hakları elinde bu-
lundurur. Kölenin hiçbir hakkı yoktur. Birbirinin Tezi ve anti tezi olarak beliren bu iki
sınıf arasındaki çatışma feodal toplumda sentezlenir. Köleci toplumun kendi içindeki çelişkileri bir sonraki
toplum yapısını oluşturmuştur. Bu çelişkiler başlangıçta soylu ile köylü arasında, bir sonraki aşama olan
kapitalist toplumda da patron ile işçi arasında devam etmiştir. Diyalektik süreç içinde sırasıyla sahip, soylu
ve patron sürekli olarak güç kaybederken köle, köylü ve işçi hak elde ederek güç kazanmıştır. Toplumlar
son olarak kapitalist toplum yapısından komünist toplum yapısına geçildiğinde bu güç çelişkisi ortadan
kalkacak, sınıfsız ve mülkiyetsiz bir toplum yapısına evrilecektir.
ILKEL KOMÜNAL Avcı ve toplayıcı ilk insan topluluklarıdır. Sınıfsız bir toplum yapısı hâkimdir. Üretim ve bö-
TOPLUM lüşüm toplumdaki bireyler arasında eşit paylaşılır. Çatışmanın yaşanmadığı bir dönemdir.
Toplumun kabile yaşamından yerleşik hayata geçtiği, tarımın
KÖLECI Köle
TOPLUM sahibi X Köle yaygın olduğu, köleliğin, özel mülkiyetin ve aristokrasinin doğdu-
ğu dönemdir. Kölenin herhangi bir hakkı yoktur.
Kralın da dâhil olduğu aristokrasinin yönetici sınıfı hâline geldiği,
X
FEODAL TOPLUM Soylu Köylü dinin önemli bir yer tuttuğu dönemdir. Köylünün hakları soylunun
izin verdiği kadardır.
Parlamenter demokrasinin yaygın politik sistem olduğu, piyasa
KAPITALIST ekonomisinin işlediği toplumsal yapıdır. Üretim araçlarına sahip
Patron X İşçi
TOPLUM olan burjuvazi sınıfı ve işçi konumunda proletarya sınıfı vardır.
Özel mülkiyet ve diğer haklar yasalar tarafından korunmaktadır.
İşçilerin devrim yaparak üretim araçlarını ele geçirdikten sonra devletsiz, sınıfsız, mülkiyet-
KOMÜNIST siz bir toplum yaratacakları varsayılan dönemdir. Bu dönem işçilerin haklarını kazanacağı,
TOPLUM eşitliğin yaşanacağı, sınıfların ortadan kalkacağı, çatışmanın yaşanmayacağı bir dönem
olarak görülür.

1. K. Marx’ta diyalektik süreç nasıl ilerlemektedir? Açıklayınız.

2. Marx’a göre farklı toplumlar içinde birbirinin tezi ve antitezi olabilecek sınıflar hangileridir? Yazınız.

3. Sizce Marx’a göre kapitalist sistemde çatışma içinde olan sınıflar, gelecekte Marx’ın öngörüsü dışın-
da bir toplumsal yapı ortaya çıkarabilirler mi? Diyalektik kavramı çerçevesinde düşünerek açıklayınız.

75
Hazırlayan: Ufuk ERTEKİN