Page 24 - Kimya 11 | 5.Ünite

Kimyasal Tepkimelerde Hız
Böylece etkin çarpışma sayısı artar, dolayısıyla düşük aktivasyon
enerjisini aşan tanecik sayısı artar. Katalizör, tepkimenin potansiyel
enerji değişim grafiğini değiştirir.

Eşik enerjisi
Aktivasyon
Düşük eşik Katalizörsüz enerjisindeki
enerjisi azalma

Aktivasyon
Kinetik enerji Potansiyel enerji Katalizörlü Tepkime entalpisi
enerjisi
Ürünler
Aktivasyon
enerjisi

Molekül sayısı Girenler
Tepkime koordinatı

Grafik 5.2.5: Katalizörün tepkime hızına etkisi

Grafik 5.2.5’ten anlaşılacağı gibi katalizör aktivasyon enerjisinin
değerini düşürdüğünde ileri ve geri aktivasyon enerjisinin değeri aynı
miktarda azalır. Bu durumda tepkime entalpisi değişmez.
Katalizör tepkime sonunda değişikliğe uğramadan tepkimeden ay-
rıldığı için net tepkime denkleminde yer almaz. Katalizörler istenirse
tepkime okunun üstüne yazılabilir. Katalizör ya da inhibitör tepkime hı-
zına etki eder fakat gerçekleşmesi imkansız bir tepkimeyi gerçekleştire-
mez. Tepkime mekanizmasını ve hız sabitini değiştirir.
Tepkimeye giren katalizör, tepkimeye girenlerle aynı fazda ise ho-
mojen katalizör, farklı fazda ise heterojen katalizör olarak sınıflandırılır.
Br (suda)
2
2H O (suda) 2H O(s)+ O (g) Homojen katalizör
2
2 2
2
Fe(k)
N (g) + 3H (g) 2NH (g) Heterojen katalizör
2
3
2
5. TEMAS YÜZEYİ
Tepkimeye giren taneciklerin temas yüzeyi arttıkça tanecikler ara-
sındaki çarpışma sıyısı artacağı için tepkime hızı da artar (Görsel 5.2.7).
T= sabit

1 M HCl 1 M HCl
2,00 g Mg şerit 2,00 g Mg toz

Görsel 5.2.7: Temas yüzeyinin tepkime hızına etkisi

210