Page 22 - Kimya 11 | 5.Ünite

Kimyasal Tepkimelerde Hız
2. DERİŞİM
Tepkime hızı etkin çarpışma sayısına bağlıdır. Etkin çarpışma sayı-
sını artıran faktörler tepkime hızını da artıracaktır. Etkin çarpışma sa-
yısını artıran faktörlerden biri de tepkimeye giren maddelerin derişimi-
dir. 1 M’lık HCl çözeltisi ile 2 Mʼlık HCl çözeltisinin 2,00 g Mg ile verdiği
tepkime karşılaştırıldığında 2 Mʼlık HCl çözeltisinin daha hızlı tepkime
verdiği görülür (Görsel 5.2.6).

1 M HCl 2 M HCl
2,00 g Mg 2,00 g Mg

Görsel 5.2.6: Derişimin tepkime hızına etkisi
I. kap Mg(k) + 2HCl(suda) (1 M) MgCl (aq) + H (g)
2
2
II. kap Mg(k) + 2HCl(suda) (2 M) MgCl (aq) + H (g)
2
2
II. kaptaki tepkime I. kaptaki tepkimeden daha hızlı gerçekleşir
çünkü derişim arttıkça tepkime hızı da artar.

3. SICAKLIK
Sıcaklık arttıkça kimyasal türlerin kinetik enerjisi dolayısıyla etkin
çarpışma sayısı artar. Eşik enerjisini aşan tanecik sayısı artar Bu çar-
pışmalar sırasında tepkimeye girenler aktifleşmiş kompleks üzerinden
ürünlere dönüşür. Girenler yeterli enerjiye sahip değilse ürüne dönüşü-
mü mümkün olmaz.

T >T
2 1
Sıcaklık = T 1
Molekül Sayısı Sıcaklık = T 2 Eşik Enerjisi

Kinetik enerji
Grafik 5.2.2: Sıcaklığın tepkime hızına etkisi
Grafik 5.2.2’den ve 5.2.3’ten anlaşılacağı gibi sıcaklığı artırmak ak-
tifleşmiş kompleks oluşturabilecek tanecik sayısını da artırır. Eşik ener-
jisi değişmezken eşik enerjisini aşan tanecik sayısı artar. Böylece tepki-
me hızı artar.

208