Page 17 - Seçmeli Psikoloji | 4.Ünite

4. ÜNİTE

4.12. NORMAL DIŞI DAVRANIŞLAR

Ps kosomat k M zaç-Duygudurum
Bozukluklar Bozuklukları zofren

Anks yete-Kaygı K l k
Bozuklukları Bozuklukları

Psikosomatik Bozukluklar: Korku, kaygı gibi psikolojik nedenlerden kaynaklanan bedensel rahatsızlıklardır.
Psikosomatik bozukluklar, duyguların açık olarak belli edilmediği kültürlerde daha sık görülür. Fiziksel bir temeli
olmayan baş, sırt, eklem ağrısı gibi bedensel yakınmalarla kendini gösterir. Bu yakınmalar kol ve bacaklarda kısmi
felç, tamamen ya da kısmi körlük gibi daha ciddi boyutta da olabilir. Psikosomatik bozukluklarda ruhsal ve beden-
sel bulguların bir bütün olarak ele alınması gerekir.
Anksiyete-Kaygı Bozuklukları: Anksiyete-kaygı bozukluğu; kötü bir şey olacağı endişelerine kalp çarpıntı-
sı, nefes alamama, kaslarda gerginlik gibi fiziksel belirtilerin de eklendiği yoğun korku hâli olarak tanımlanabilir.
Tehdit edici bir durumla karşılaşıldığında endişelenmek, gergin hissetmek ve korkmak normaldir. Kaygı, vücudun
tehlikeye karşı verdiği doğal bir tepkidir. Orta düzeyde kaygı dikkati, odaklanmayı ve uyanık kalmayı kolaylaştırır,
bireyi harekete geçirir ve problemlerin çözümü için motivasyon sağlar. Bununla birlikte kaygının şiddeti ve süresi
artarsa bireyin ruh sağlığı ve yaşamı bu durumdan olumsuz etkilenmeye başlar.
Kaygı bozukluklarının oluşmasında genetik faktörler, beyin nörokimyasındaki değişiklikler, kişilik özellikleri ve
stres yaratan olaylar etkilidir. En yaygın kaygı bozuklukları fobi ve panik ataktır.
a) Fobi: Herhangi bir şeye duyulan mantık dışı ve yoğun korkudur. Araştırmalar birçok fobinin koşullanma
yoluyla öğrenme veya korku tepkisi gösteren diğer insanları gözlemleme sonucu ortaya çıktığını gösterir. İnsanlar
fobilerinin başlama nedenlerini çoğu zaman hatırlayamazlar. En sık karşılaşılan fobiler kapalı yer, yükseklik, karan-
lık, evcil hayvan, açık alan, örümcek, yılan, uçak korkusudur (Görsel 4.19). Bazen bireyde birden çok fobi bir arada
olabilir. Hafif şiddette oldukları ve günlük yaşamı etkilemedikleri sürece fobilerin zararı yoktur.
Kalp çarpıntısı, ürperme, tansiyon değişiklikleri, bayılma hissi veya bayılma, ateş basması ve terleme, korku
hissi veya irkilme en çok rastlanan fobi belirtileridir.

Görsel 4.19: Kapali alan, uçak fobisi

RUH SAĞLIĞININ TEMELLERİ 129