Page 16 - Tarih-10 | 7.Ünite

7. ÜNİTE

Görsel 7.15
Küçük Bedesten
(Kütahya)
Ticari mallar, bazen üretildiği yerde tüketiciye ulaşırken bazen
gemi veya kervanlarla ülkeler aşarak insanlara ulaşmıştır. Farklı
mesafelerdeki bu yolculuklar genellikle kentin ticari bölgesinde
sonlanmıştır. Ticari malın bu yolculuğunda mola verdiği veya
sona ulaştığı mekânlar; limanlar, kervansaraylar, hanlar, kapanlar,
bedestenler, çarşılar ve pazar yerleridir.

Çarşılar; şehir içinde alışverişin yapıldığı, her dönem canlı ve göz
alıcı mekânlardır. Osmanlılarda çarşı, genellikle bedesten adı
verilen kapalı mekânlardaki dükkânların etrafında toplanmıştır.
Çeşitli eşyaların satıldığı veya saklandığı bedesten (Görsel 7.15),
kentin ticaret bölgesinin merkezî konumundadır. Bir şehrin ticari
potansiyeli bedestenin varlığı ile anlaşılmıştır. Başlangıçta ku-
maşçılar için inşa edilmiş olan bu yapılar, zamanla çeşitli esnaf
ve tüccarın toplandığı yerlere dönüşmüştür.

Çarşılarda ticari yapıların haricinde, çarşının büyüklüğüne göre
camiler ve hamamlar da bulunmuştur. Şehirlerdeki ticaret mer-
kezlerinin yakınında pazar ve panayır alanları da kurulmuştur.
Pazarlar, haftanın belirli günü genellikle yiyecek maddelerinin
veya hayvanların satıldığı alanlardır.
Çarşılar sabah erken saatlerde günün aydınlanmasıyla bera-
ber dua ile açılır, ikindiden sonra kapanırdı. Mallar buralarda
pazarlanır ve vergileri de tahsil edilirdi. Toptan ticaret, kapan
adı verilen pazarlarda yapılırdı. Başkentte un kapanı, yağ ka-
BİLİYOR MUSUNUZ? panı, bal kapanı, sebze hanı ve balıkhane, toptan alışverişin
yapıldığı yerlerdi.

Büyük karayollarının her zaman denizle bağlantısı olmuş ve bü-
yük karayolları bir limanda tamamlanmıştır. Liman kentleri, dün-
ya ekonomisinin en önemli birimleridir. İstanbul, İzmir, Trabzon,
İskenderun, Mersin, Beyrut ve Selanik gibi kentler; XIX. yüzyılda
Osmanlı’nın önemli liman kentleridir. Bu kentler, hinterlant kay-
naklarından gelen tarımsal ürünlerin, çeşitli el sanatlarının ve
sanayi hammaddelerinin dışarıya pazarlandığı yerlerdir. Ayrıca bu
şehirler; Batı Avrupa sanayi ürünlerinin giriş yaptığı, depolandığı
ve dağıtıldığı merkezlere dönüşmüştür.

198