Page 14 - Tarih-10 | 7.Ünite

7. ÜNİTE

Esnafa Verilen Cezalar
Esnaf ahlakına uymayan veya standartlar dışında mal üreten
esnaf, kendi şeyh ve ihtiyarlarından oluşan loncada cezalan-
dırılırdı. Ağır suçlar dışında kişilik haysiyetini aşağılayacak
cezalardan kaçınılmış, dolayısıyla verilen cezalar uzlaştırıcı
ve eğitici olmuştur.
Ahî Evran her fırsatta esnafı gezer, yapılan işlerin sağlamlığı
ve temizliği gibi hususları denetlerdi. Hatta ayakkabıcıları
gezerken beğenmediği ayakkabıları dükkanın damına asar
ve herkes “bugün falan ustanın pabucu dama atıldı” derdi. Bu
tabir o ustanın kalitesiz mal ürettiği anlamına gelirdi. Suçun
derecesine göre esnaflıktan men etme, selam ve yardımı
kesme, dayak, para, hapis, mallara el koyma, ikna ve nasihat
gibi cezalar da uygulanırdı. Örneğin bozuk terazi kullananlar
ibretiâlem için çarşı pazar dolaştırılır, ekşi pekmez satanın
YORUMLAYALIM pekmezi başına geçirilir, sahte mal üretenler meslekten çıka-
rılırdı (www.ekrembugraekinci.com, 2017’den düzenlenmiştir).
Esnaflara verilen cezaların uzlaştırıcı ve eğitici olmasının amacı
neler olabilir?

Osmanlı esnaf örgütlenmesi gayet düzenliydi. Sanat ve ticaret
erbabları kendilerine tahsis edilen çarşıların belli sokaklarında
faaliyet gösterirdi. Esnaflar kendine tahsis edilen alanın dışında
çalışamazdı (Görsel 7.13).
Osmanlıda Mesleki Eğitim ve Meslek Grupları

Orta Çağ’da, İslam dünyasında doğan fütüvvet anlayışı sonucu
ortaya çıkan Ahilik ve Lonca Teşkilatları toplumsal hayatta önemli
rol oynardı. Anadolu’nun her şehir ve kasabasında bulunan Ahi-
ler; güvenliği sağlar, gezgin ve misafirlere ziyafet verir, türkü ve
oyunlarla halkın hoş vakit geçirmesini sağlar, ihtiyacı olanlara
yardımda bulunurdu. Ayrıca lonca,
toplumda felakete maruz kalanlara
da yardım ederdi.
Osmanlılarda loncaların kurmuş ol-
duğu orta sandığı ve teavün (yardım-
laşma) sandığı gibi sandıklarla üyeler
arasında bir yardım düzeni oluşturul-
ması, sosyal güvenceyi sağlamıştır. Bu
sandıklar yardımıyla karşılanan sos-
yal risklerin kapsamı oldukça geniş
tutulmuştur. Üyelerine maddi destek
Görsel 7.13
Esnaflar (Temsilî) sağlamanın yanında yaşlılık, hastalık veya sakatlık sonucu iş gö-
remez duruma düşmüş üyelerin geçimlerini sağlamak ve üyele-
rine tedavi yardımında bulunmak için bu sandıklar kurulmuştur.
Üyeler; ticarethanelerinin ıslahı, sanatlarının geliştirilmesi veya
aletlerinin yenilenmesi için gerekli parayı sandıktan borç olarak
almıştır. Sandıkların gelirleri, esnafın bağışları ile usta ve kalfaların
aidatlarından oluşmuştur.

196