Page 41 - Tarih 9 | 5.Ünite

İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU

ğu bilinmektedir. Astronomi tah-
sili ise rasathanelerde yapılmıştır.
İsfahan ve Bağdat’ta Melikşah’ın
yaptırmış olduğu rasathanelerde,
Ömer Hayyam ve İsfizârî gibi bilim
adamları çalışmıştır. Ömer Hay-
yam’ın içinde bulunduğu bir heyet,
Melikşah adına 1 Mart 1079’u baş-
langıç kabul eden Celâli takvimini
hazırlamıştır.

Maveraünnehir ve Horasan Havza-
sı’nda ise İslami ilimler büyük bir
gelişme göstermiştir. Başta Nişa-
bur olmak üzere Merv, Herat, Belh
ve Semerkant (Görsel 5.30) gibi
önemli şehirlerde kurulan med-
reselerde büyük ilmî çalışmalar Görsel 5.30
yapılmıştır. Bu bölgede, İslam medeniyetinin etkisiyle kül- Tillâ Kârî Medresesi
(Semerkant)
türler kaynaşmış, büyük ilim ve fikir adamları yetişmiştir.
Tefsir, hadis ve fıkıh ilimlerinde önemli bir âlim olan Abdullah
bin Mübarek et-Türkî burada yetişmiştir.

Farabi (870-950)
Batı’da Alfarabius, Abunazar gibi isimlerle tanınan Farabi’nin
asıl adı Muhammed’dir. Kazakistan’da bulunan Farab şehrin-
de doğduğu için “el-Farabi” olarak anılmıştır. Farabi (Görsel
5.31), mantık ilmine katkılarından dolayı Aristo’dan sonra
“İkinci Öğretmen” lakabıyla anılmıştır. İslam dünya-
sında siyaset felsefesinden ilk bahseden filozof olan
Farabi, başta İbn-i Sina ve İbn-i Rüşd olmak üzere
hemen hemen bütün önemli Müslüman filozofları etki-
lemiştir. Farabi felsefede kavramları; tahlilî (analitik)
ve terkibî (sentetik) olarak ikiye ayırmış ve Leibniz
(Laybniz) ile Kant’a bu konuda öncülük etmiştir. Fara-
bi, müzikte sesleri notalarken logaritmayı icat etmiştir.
Musiki alanındaki eserinde ud ve kanun gibi müzik
aletlerinden ilk defa bahseden kişi Farabi’dir.
İbn-i Sina (980-1037) Görsel 5.31
Farabi
Buhara yakınlarındaki Afşana köyünde doğmuştur. Fıkıh, heykelinden bir kesit
kelam, mantık, felsefe, tıp, astronomi, jeoloji ve matematik (Kazakistan)
ilimlerinde tahsil gören İbn-i Sina, Batı’da Avicenna, İslam
âleminde ise Şeyh el-Reis adıyla anılmıştır.

Uluslararası Astronomi Birliği (IAU), Ay’daki büyük kraterlere ARAŞTIRALIM
genellikle bilim tarihinde önemli yeri olan bilim insanlarının
isimlerini vermektedir. Bu isimler arasında yer alan Türk
İslam bilginlerinden biri de İbn-i Sina’dır.
Ay’daki büyük kraterlere adı verilen diğer Türk İslam bilim
insanları kimlerdir? Bulduğunuz isimleri sınıfta paylaşınız.

167