Page 38 - Tarih 9 | 5.Ünite
P. 38
5. ÜNİTE
İslam Medeniyetinde Âlimler
Arap Yarımadası’nda birliğin temin edilmesinden sonra Dört
Halife, Emevi ve Abbasiler dönemindeki fetihlerle Orta As-
ya’dan İspanya’ya uzanan geniş coğrafya İslam dünyası hâ-
line gelmiştir. Bu genişlemenin bir sonucu olarak dili, dini,
kültürü ve tarihi birbirinden farklı olan insanlar; İslam Dev-
leti’nin çatısı altında bir arada yaşamaya başlamıştır. Mısır,
Suriye, Irak ve Mezopotamya’da bulunan en önemli kültür ve
medeniyet havzalarından olan İskenderiye, Urfa, Nusaybin,
Antakya, Cundişapur ve Harran İslam Devleti’nin sınırları içe-
risinde kalmıştır. Bu merkezler İslam kültür ve medeniyetinin
oluşmasında önemli kültür havzaları olmuştur (Harita 5.7).
Önceki dönemlere ait kültür ve medeniyet unsurları da bu
kültür havzalarının katkılarıyla İslam medeniyetine geçmiştir.
Görsel 5.28
Biruni (Gravür) Hiçbir medeniyet kendi başına olgunlaşmamıştır. Her mede-
niyet kurulduğu yerde kendinden önceki medeniyetlerden
bir takım unsurlar aldığı gibi kendinden sonra kurulan me-
deniyetleri de etkilemiştir. Müslüman ilim adamları, inanç
esaslarına aykırı olmadığı müddetçe geçmiş medeniyetlerin
oluşturduğu ilim, kültür ve medeniyet eserlerini kabul etmiş
ve geliştirmiştir. Bu durum, İslam medeniyetine ve düşün-
cesine zenginlik katmıştır.
“Ben her kişinin kendi çalışmasında yapması gerekeni yap-
TARTIŞALIM
tım: Öncekilerin başarılarını minnettarlıkla karşılamak, onla-
rın yanlışlarını ürkmeden düzeltmek, kendisine gerçek olarak
görüneni gelecek kuşağa ve sonrakilere emanet etmek.”
Birunî
Birunî’nin (Görsel 5.28) düşüncesinin İslam kültür ve me-
deniyetinin gelişmesindeki etkileri nelerdir?
İslam’ın ilime verdiği büyük önem sebebiyle ilk yıllardan iti-
baren İslâm kültür ve medeniyeti oluşmaya başlamıştır. Müs-
lümanlar çeşitli ilim alanlarında çalışmalar yapmış ve eserler
meydana getirmiştir. İslam medeniyetinde gelişen bilim ve
bilim anlayışı, sadece İslam dünyasını değil bütün insanlığı
aydınlatmıştır. Avrupa’nın İslam medeniyetinden etkilenmesi
Haçlı Seferleri, Akdeniz ticaretinin gelişmesi, İslam fetihle-
ri, İspanya’da kurulan medreseler, tercüme faaliyetleri gibi
gelişmeler sayesinde olmuştur. İslam dünyasındaki bilimsel
gelişmelerden etkilenen Avrupa’da, IX ve X. yüzyıllardan iti-
baren bilim adamları yetişmeye başlamıştır. Aynı yüzyıllarda
Müslüman bilginlerin eserleri başta Avrupa’nın bilim dili olan
Latince olmak üzere İbranice ve zaman zaman da yerel dil-
lere çevrilmiştir. Bu çalışmalar Avrupa’da, Rönesans ve Re-
form hareketlerinin başlamasına zemin hazırlamıştır. İslam
medeniyetinin Batı’ya etkisi, aralıksız olarak XVIII. yüzyıla
kadar devam etmiştir. Batı’nın bugünkü bilimsel ve teknolo-
jik ilerlemesinde İslam bilimi ve düşüncesinin etkisi vardır.
164
