Page 19 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük | 7.Ünite

7. Ünite

7. 3. 1960 SONRASI TÜRKİYE’DE

YAŞANAN SİYASİ, EKONOMİK VE
SOSYAL GELİŞMELER

Görsel 7.14: 12 Eylül Askerî Darbesi’nden bir görüntü

Araştır Öğren Paylaş
1. Askerî darbeleri: “Hâkimiyet kayıtsız şartsız milletindir.” düşünce-
si doğrultusunda yorumlayınız?
2. Köyden kente yapılan yoğun göçler, kent yaşamında neleri de-
ğiştirebilir?
7. 3. 1. Askerî Darbeler

Türkiye Cumhuriyeti millî egemenlik anlayışına dayanır. Millî egemenliği
esas alan bir devlette yöneticiler seçimle işbaşına gelir ve yine seçimle görev- Bilgi Notu
lerini bırakırlar. Seçim yoluyla belirli bir süre için işbaşına gelen yöneticiler
ve onların atadığı bütün kamu görevlileri, görev süreleri içinde görevlerini Darbe: Bir ülkede seçilmiş hükû-
anayasanın belirlediği sınırlar içinde yaparlar. Bu tarz işleyen yönetim de- meti baskı kurarak veya zor kul-
lanarak demokratik olmayan bir
mokratik bir yönetimdir. Türkiye 1923’te cumhuriyeti ilan ettiğinde bu de- yolla istifa ettirme ya da devirme
mokratik esasa dayanarak kuruldu. eylemi.

Millî egemenliğe dayanan Türkiye Cumhuriyeti, yakın tarihte pek çok kez
millî egemenliğe aykırı biçimde müdahaleler yaşadı. Bu müdahalelerin tarz-
ları farklı olsa da genel olarak askerî darbe olarak tanımlanmaktadır. Askerî
darbeler Türk demokrasisinin gelişimine zarar verdi. Bunun yanı sıra Türk
Silahlı Kuvvetlerini siyasi alana çekerek silahlı kuvvetlerin tarihî geleneğine
ve işleyişine de zarar verdi (Görsel 7.14).

Türkiye’de çok partili demokratik hayat II. Dünya Savaşı’ndan sonra başladı.
1950’de seçimi kazanan Demokrat Partinin iktidarı başladı. Demokrat Parti
1954 ve 1957 seçimlerini de kazanarak iktidarını sürdürdü. Fakat 1955’ten
itibaren ekonomik büyümenin durması ve DP iktidarının halkın belli kesim-
lerine verdiği sözleri tutamamış olması, ülkede bunalım ortamını hazırladı.
Oluşan bunalımı çözmek için DP tarafından alınan önlemler, kimi çevrelerce
DP’nin otoriterleşmeye başlaması olarak değerlendirdi. Bu ortamda iktidarın
seçimle değil, kuvvet yoluyla el değiştirmesi amacıyla Türk Silahlı Kuvvetle-
ri içinde kurulan bir cunta (Görsel 7.15), antidemokratik ve hukuka aykırı bir
uygulamayla 27 Mayıs 1960’ta yönetime el koydu. Demokrat Parti kapatıldı.
Demokrat Parti yöneticileri Yassıada’da kurulan bir mahkemeyle yargılandı. Görsel 7.15: Millî Birlik Komitesi

Yom Kippur Savaşı başladı. Fahri Korutürk cumhurbaşkanı seçildi.
1973 1973

213