Page 13 - Türk Dili ve Edebiyatı - Ünite 4

Makale

III

Sonuç olarak denilebilir ki, çevre sorunlarını yalnızca çevrenin kirletilmesi veya bilinçsizce kullanıl-
ması olarak değil daha geniş açıdan bakıldığında toplumsal, siyasal, ekonomik, kültürel, dini ve ah-
laki boyutları da olan son derece karmaşık bir sorunlar yumağı olarak görmek daha doğru olacaktır.
Bilimsel ve teknolojik ilerlemelerle ortaya çıkan her yeni durum bir yönüyle mutlak surette çevrey-
le bağlantılı olduğundan ilk etkisini de olumlu / olumsuz çevre üzerinde göstermektedir. İnsanlığın
ortak mirası olan çevre kuşkusuz insanlığın geleceği açısından da hayati bir öneme sahiptir. Çevre
sorunlarının çözümünde veya bu sorunların minimize edilmesinde alınması gereken ilk tedbirlerden
birisi, belki de en önemlisi sağlam bir çevre bilinci oluşturmak ve giderek bu bilinci geliştirmek ol-
malıdır. Bunun için de felsefeden / felsefi bilinçten yararlanılmalıdır. Teknolojik ilerlemeyi durdurmak
mümkün olamayacağına göre (kaldı ki, durdurulması da doğru değildir) mevcut gerçekliğe göre yeni
yaklaşımlar geliştirilmelidir. Yani hem teknolojinin olanaklarından faydalanacağız hem de çevreyi
kendi evimiz, kendi gözümüz gibi bakıp koruyacağız. Bunun için yapılması gerekenleri kısaca şöyle
sıralayabiliriz:
1. Çevreye olan bakış açısı değiştirilmeli, çevre tüketilebilecek bir yığın olarak görülmemeli ve asla
bir kazanç deposu olarak değerlendirilmemeli.

2. Çevre eğitimi yaygınlaştırılıp geliştirilerek sağlam bir çevre bilinci oluşturulmalı.
3. İnsan merkezci bir etik anlayış yerine çevre merkezci bir etik anlayış yerleştirilmeli.

4. Mekanik doğa tasarımı yerine organik doğa tasarımı öne çıkarılmalı.
5. İnsanlar bilinçlendirilerek “ekolojik yurttaşlık” modeline geçilmeli.
6. Ahlaki öncelikler gözden geçirilerek çevreyi de içine alan yeni bir ahlaki yapılanmaya gidilmeli.

7. İnsan ve doğa arasındaki ilişkinin ekolojik olarak sürdürülebilirliği sağlanmalı.
KAYNAKÇA

Armstrong, J. S., Botzler, R. G. (1993). Environmental Ethics: Divergence and Convergence,
McGraw-Hill, New York.
Curi, K. (2009). “Meslek Etiklerinde Yeni Bir Boyut: Çevre Etiği” Etik ve Meslek Etikleri (Yayına Hazır-
layan: Harun Tepe), Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara.
Ertürk, H. (2011). “İnsan Hakkı Olarak Çevre Hakkı’nın Kullanımı Bağlamında Çevre Etiği’nin Önemi”
(A. Kadir Çüçen, İnsan Hakları, kitabının içerisinde), MKM Yayıncılık, Bursa.
Gökberk, M. (2010). Felsefe Tarihi, Remzi Kitabevi Yayınları, İstanbul.

Horkheimer, M. - Adorno, Theodor W. (1995). Aydınlanmanın Diyalektiği I, (Çev. Oğuz Özügül),
Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
Kant, I. (2009). Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi (Çev. İoanna Kuçuradi), Türkiye Felsefe Kuru-
mu Yayınları, Ankara.
Karalar, R., Kiracı, H. (2011). “Çevresel Sorunlara Karşı Bir Çözüm Önerisi Olarak Sürdürülebilir Tüke-
tim Düşüncesi” Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 30, s. 63-76.

Tepe, H. (1999). “Çevre Etiği Toprak Etiği mi Yoksa İnsan Etiği mi?” Felsefe Logos, Sayı: 6.

Metinde Geçen Bazı Kelime ve Kelime Grupları
paradigma: Değerler dizisi. rasyonel: Akla uygun, aklın kurallarına daya-
nan, ölçülü, ussal, hesaplı.

119