Page 6 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 - Ünite 5

5. Ünite

3. Metinde “Merhametin eksildiği yerde bereket durmaz.” sözüyle anlatılmak istenen nedir? Açıklayınız.
4. Metinde millî ve manevi değerleri belirleyiniz.

5. Bir millet kendi mazisini bütün olayları, ananeleri, onu hâlden ayıran bütün küçük farkları, şekilleri,
hatıraları, hududu, hatta haritaları, bir nevi sinema demek olan tarihî, içtimai, felsefi, iktisadi panora-
maları ile bilmedikçe istikbali göremez.

Bu parçadan hareketle bir ulusun geçmişi ile geleceği arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.
6. Gazetenin yaygınlaşmasıyla fıkra, makale, sohbet gibi yazı türlerinin ortaya çıkıp gelişmesi arasın-
da nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız.
7. Metnin yazıldığı dönem ile günümüz değerleri karşılaştırıldığında hangi toplumsal değişikliklerin
yaşandığını değerlendiriniz.

Etkinlik

Ben çocukluğumda gördüm. Ekseriya kadın erkek, evin büyüğü her kimse, iftara yakın mutfağa
iner, aşçısı var ise ona:
“Neler var?” diye sorar, o da bir bir sayar, aşçısı yoksa bizzat kendisi tencereleri yoklar, zihninde
topladığı yekûn üzerinden çorba başta olmak üzere üç veya dört beş türlü yemek seçerdi. Bu ye-
mekler çoğunlukla çorba ile beraber et, bir pilav, bir tatlıdan ibaret olurdu. Bunlardan sahanlara,
kâselere veya tabaklara koydurur veya koyar, kapaklarını kapar, bir tepsiye dizer, üstünü örter; ya
kendisi ya oğlu, kızı, karısı veya bir adamı ile herhangi bir fakirin evine götürüp verirdi.
a. Yukarıdaki parçada kullanılan anlatım biçimini bulunuz.

b. Parçadaki anlatım tekniklerini bulunuz.

c. Anlatım biçimi ve tekniklerinin parçadaki işlevlerini tartışınız.

Yazarın Biyografisi

Ahmet Rasim (1864-1932): İstanbul’da doğdu. Bir süre mahalle
mekteplerinde öğrenim gördükten sonra 1875’te girdiği Darüşşafa-
ka’yı (Osmanlı Dönemi’nde açılan ilk parasız yatılı okul) birincilikle
bitirdi. Posta ve Telgraf Nezaretinde memurluk, çeşitli okullarda öğ-
retmenlik ve bir süre milletvekilliği yapmakla beraber esas olarak
hayatının elli yılını gazetecilik yaparak geçirdi. Meşrutiyet ve Cum-
huriyet Dönemi’nin birçok gazetesinde yazıları yayımlandı.
Yazar, Servetifünun sanatçılarıyla aynı dönemde yaşamasına
rağmen sanat anlayışı açısından bağımsız bir yol izledi. Ahmet Mit-
hat Efendi gibi “toplum için sanat” anlayışıyla eserler verdi. Eserle-
rinde araştırmacı ve gözlemci yönünü kendine özgü üslubuyla bir-
leştirerek İstanbul’u, buradaki yaşamı bütün renkleri, çeşitliliği ve
canlılığıyla anlattı. Zengin bir söz dağarcığına sahip olan eserlerinde
Türk toplumunun XIX. yüzyılın sonu ile XX. yüzyılın başındaki birçok

Ahmet Rasim özelliğini yansıttı. Hikâye, roman, şiir, tarih, gezi yazısı gibi türlerde
(1864-1932) de eser vermekle beraber fıkra, sohbet ve anı türünde yazdığı eser-
leriyle tanındı. Ramazan Sohbetleri (sohbet), Eşkal-i Zaman, Cidd ü
Mizah, Muharrir Bu Ya, Gülüp Ağladıklarım (fıkra); Falaka, Gecelerim,
Muharrir-Şair-Edip (anı); Resimli ve Haritalı Osmanlı Tarihi (tarih) ya-
zarın başlıca eserleridir.

138