Page 5 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 | 8.Ünite

Eleştiri

Servetifünun Dönemi’nde Hüseyin Cahit, Cenap Şahabettin, Ha-
lit Ziya, Mehmet Rauf, Tevfik Fikret, Ali Kemal, İsmail Safa ve Ahmet
Şuayp eleştiri türünde yazan sanatçılardır. Çoğunlukla eleştiri türün-
de yazan Ahmet Şuayp, Türk edebiyatındaki eleştiri anlayışına nesnel
bir bakış açısı getirmeye çalışmıştır. Hüseyin Cahit’in Kavgalarım ile
Ahmet Şuayp’ın Hayat ve Kitaplar adlı eserleri, bu dönemde eleştiri
türünün tanınmış örnekleridir.

Fecriati’de Yakup Kadri, Ahmet Haşim, Hamdullah Suphi, Ali Ca- Tahrib-i Harabat, Türk edebi-
nip, M. Fuat Köprülü ve Şahabettin Süleyman eleştiri türünde yazan yatında ilk eleştiri örnekle-
rindendir.
sanatçılardır. Millî Edebiyat Dönemi’nde ise Ali Canip’in Millî Edebiyat
Meselesi ve Cenap Bey’le Münakaşalarım adlı eseri eleştiri türünün
tanınmış örneğidir.

Ahmet Şuayp, Gustave Flaubert Nazariyat-ı Edebiye ve Felsefiyesi
adlı eleştiri yazısında Flaubert ve onun sanat anlayışı ile ilgili tespit-
lerde bulunmuştur. Sanatçının yaşamından, kişiliğinden, düşünce-
lerinden, eserlerini oluşturma aşamasındaki yöntemlerinden söz
etmiştir. Eleştirisinde yargılarını gerekçelendirmiş, nesnel bir tutum
sergilemiştir.

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Eleştiri türünün ortaya çıkmasında toplumsal değişim ve etkileşimlerin rolünü değerlendiriniz.

2. Gustave Flaubert Nazariyat-ı Edebiye ve Felsefiyesi adlı metnin konusu, amacı ve hedef kitlesi arasın-
da nasıl bir ilişki kurulabilir? Açıklayınız.

3. Metinde “Flaubert edebiyatın ‘gayr-i şahsî’ olması taraftarıdır...” cümlesindeki altı çizili sözün anla-
mını bağlamdan hareketle tahmin ediniz, tahmininizin doğruluğunu kaynaklardan yararlanarak
kontrol ediniz.

4. Metnin ana düşüncesini ve yardımcı düşüncelerini belirleyiniz.
5. Metinde yazarın konuya ve okuyucuya yönelik yaklaşımını, yönlendirme yapıp yapmadığını belir-
leyiniz.

Yazarın Biyografisi
Ahmet Şuayp (1876-1910): İstanbul’da doğdu. Fatih Rüştiye-
sinde, Vefa İdadisinde okudu. Mekteb-i Hukukta (Hukuk Fakülte-
si) yükseköğrenimini tamamlayarak aynı fakültede idare hukuku
dersleri verdi. Maarif Meclisi üyeliği, Tedrisat-ı İptidaiye müdürlü-
ğü ve İstanbul Maarif müdürlüğü görevlerinde bulundu.

Servetifünun edebiyatında fikrî ve ilmî çalışmalarıyla öne çı-
kan Ahmet Şuayp, eleştiri alanında yoğunlaştı. Batılı yazar ve
fikir adamlarının hayatını ve eserlerini inceledi. Bilimsel eleşti-
ri alanında çalışmalar yaptı. Türk edebiyatına Batılı eleştiri anla-
yışını getirmeye çalıştı. Rıza Tevfik Bölükbaşı ve Mehmet Cavit
ile birlikte Ulum-ı İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuası’nı çıkardı. Bu
dergide pozitivizmle ilgili yazılar yazdı. Pozitivizmin felsefi, edebî Ahmet Şuayp
ve tarihî yönlerini topluma tanıtmaya çalıştı. Hukukla ilgili kitapları (1876-1910)
ölümünden sonra basıldı. Hayat ve Kitaplar, Esmar-ı Matbuat yaza-
rın bilinen eserleridir.

237