Page 27 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 6.Ünite

Türklerde Sanat

Ç) CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE SANAT

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
1. En sevdiğiniz sanat dalı hangisidir? Neden?
2. Sanata önem vermeyen toplumlarda medeniyetin gelişmesinden söz edilebilir mi?

6.4. Cumhuriyet Dönemi Sanat Anlayışı

Türk milletinin tarihî vasıflarından biri de güzel sanatları sevmek ve onda yükselmek-
tir. Bunun içindir ki milletimizin güzel sanatlara sevgisini ve millî birlik duygusunu her
türlü vasıta ve tedbirlerle besleyerek inkışah ettirmek (geliştirmek) millî ülkümüzdür.
Mustafa Kemal ATATÜRK

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu olan Atatürk, Türk milletinin tarihi vasıflarından birinin
güzel sanatları sevmek ve o alanda yükselmek olduğunu belirterek, milletimizin güzel sanatlara
olan sevgisinin her türlü çalışmalarla geliştirileceğini söylemiştir. Atatürk, milletimizin millî bir-
lik duygusunun gelişmesinde sanatın rolünü iyi biliyor ve sanat çalışmalarına önem verilmesini
istiyordu. İnsanlarda milli birlik ve beraberlik duygusunu geliştirme ve toplumların gelişmişlik
düzeyini arttırma gibi özellikleri, Cumhuriyet Dönemi’nde sanata ayrı bir önem verilmesini sağ-
lamıştır.
Cumhuriyet ilan edilirken, yeni devletin kültür anlayışının çağdaş ve millî olması kararlaş-
tırılmış, çağdaşlaşma amacıyla inkılaplar yapılırken Batı uygarlığı ve Türk millî kültürü dikkate
alınarak hareket edilmiştir.
Atatürk, sanata ve sanatçıya verdiği önemi 13 Şubat 1923’te yaptığı bir konuşmada; “Bu-
lunmamız gereken seviyeye bu kadar uzak kalışımızın mühim sebeplerinden biri, sanata ve sa-
natkârlara lâyık olduğu derecede önem verilmemiş olmasıdır.” diyerek ortaya koymuştur.
Cumhuriyet Dönemi sanat anlayışı cumhuriyet rejimine uygun olarak geliştirilmiştir. Bu
sanat anlayışında; çağdaş, ulusal ve bütün toplumun ulaşabileceği bir sanat ortamı oluşturul-
maya çalışılmış, bu ortam oluşturulurken de millî ve geleneksel değerlerden yararlanılmıştır.
Sanatın toplum üzerindeki etkilerini çok iyi bilen Atatürk, sanatın her alanına büyük önem
vermiş sanatçıların yetişmesi için okullar, konservatuarlar ve tiyatrolar açılmasını sağlamıştır.

Cumhuriyet Dönemi’nde Sanat Alanındaki Çalışmalar

Mimari
Cumhuriyet Dönemi Türk mimarlığı, kül-
türel geçmişi olan İslam mimarisinin yanında,
Batı mimarisinin de etkisinde gelişmiştir. XIX.
yüzyıldan itibaren Osmanlı mimarisini önemli
ölçüde etkileyen Avrupa mimarisi, II. Meşrutiyet
Dönemi’nde yeni bir boyut kazanmıştır. Öncülü-
ğünü Mimar Kemalettin ve Vedat Tek’in yaptığı
bu dönem, I. Ulusal Mimarlık Dönemi olarak
da adlandırılmıştır. Bu dönem yapılarının este-
tik anlayışında dış cephe biçimi ve süslemeleri
Türk tarihini yansıtırken yapıların iç kısımları
Avrupa’dan izler taşır (Görsel 6.60). Görsel 6.60: Ankara Palas Konuk Evi (Mimar Vedat Tek)
Binaların cephe kısımlarında Selçuklu ve
Osmanlı Dönemi’nde uygulanan kemerler yeniden yorumlanarak uygulanmış, yapılarda girişle-
re ayrı bir önem verilmiş, bina girişleri mermer sütunlar ve çinilerle süslenmiştir.

227