Page 31 - Özel Eğitim İhtiyacı Olan Öğrenciler

ÖZEL EĞITIM IHTIYACI OLAN ÖĞRENCILER

Gönderme süreci, öğrenci için alınan önlemlerin, yapılan düzenlemelerin ve uyarlamaların betimlen-
mesini, bu uyarlamaların sonuçları ile bireye dair toplanan bilgilerin raporlaştırılmasını içerir (Kargın, 2007;
Sola-Özgüç, 2019). Bu süreçle, öğrenci ayrıntılı değerlendirme sürecine olabildiğince çok bilgi ile gönderilir
(Kargın, 2007). Ayrıntılı değerlendirme kararının sınıf öğretmeni, rehber öğretmen ve öğrencinin ailesi tarafın-
dan birlikte alınması gerekir. Okul yöneticisi, rehber öğretmen ve sınıf öğretmeni, 'eğitsel değerlendirme isteği
formu' doldurarak bu formu Rehberlik ve Araştırma Merkezine gönderirler (Kargın, 2007; Sola-Özgüç, 2019).
Bu işlemler tamamlandıktan sonra, ayrıntılı değerlendirme süreci başlar.
Ayrıntılı değerlendirme aşaması, standart testlerle yapılan bir formal süreçtir ve elde edilen sonuçlara
dayanarak zihinsel yetersizliği olan bireyin hangi eğitim ortamına yerleştirileceğine karar verilir. Tanılama ve
yerleştirme, tarama sürecinden sonra şüphelenilen durumun detaylı olarak incelenmesi ve bireyin bir yetersiz-
liğe sahip olup olmadığının, varsa bu yetersizliğin etkileme seviyesinin belirlenmesi amacıyla yapılan bir süreci
kapsar (Sola- Özgüç, 2019). Rehberlik Araştırma Merkezlerinde, rehber öğretmenler zeka testleri uygularken,
özel eğitim öğretmenleri performans belirleme formunu kullanır. Bu de-
ğerlendirmeler sonucunda özel eğitim değerlendirme kurulu, zihinsel
yetersizliği olan bireyin performans durumuna göre tanısını belirler ve
bireyi uygun bir resmi okul veya kuruma yerleştirir (Sola-Özgüç, 2019).
Zihinsel yetersizliği olan bireyler, etkilendikleri düzeylere göre, kaynaş-
tırma eğitimi yoluyla genel eğitim sınıflarında, özel eğitim sınıflarında,
gündüzlü veya yatılı özel eğitim kurumlarında eğitimlerine devam ede-
bilirler. Yerleştirme kararının ardından, zihinsel yetersizlik tanısı almış
birey için bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) hazırlama süreci baş-
latılır (Kargın, 2007). BEP’in her öğrenci için hazırlanması yasal bir ge-
rekliliktir.
BEP uygulandıktan sonra, öğrencinin ilerlemesini ve yapılan değişikliklerin etkisini değerlendirmek
büyük önem taşır. BEP’in etkili olup olmadığını, öğrencinin belirlenen kısa ve uzun vadeli hedeflere ne ölçüde
ulaştığını anlamak, ulaşılamayan hedeflerin nedenleri üzerinde durmak ve öğrencinin gelişimini izlemek için
düzenli takip yapılması gereklidir.
Son olarak, uygulanan programın etkililiği ve belirlenen hedeflerin başarıyla gerçekleştirilip gerçekleş-
tirilmediğinin değerlendirildiği aşama, öğretim programının değerlendirilmesi aşamasıdır (Sola-Özgüç, 2019).
Bu aşama, BEP'in gözden geçirilip gerekirse düzeltilerek revize edildiği süreçtir.

3. Zihinsel Yetersizliğin Nedenleri
Zihinsel yetersizliklerin nedenleri üzerine kesin bilgiler bulunmamakla birlikte, bilim insanları bu ye-
tersizliklerin olası nedenlerini araştırmaya devam etmektedir. AAIDD, zihinsel yetersizliklerin nedenlerini oluş
zamanlarına (doğum öncesi, doğum sırasında, doğum sonrası) ve oluş biçimlerine (tıbbi, eğitsel, sosyal, davra-
nışsal) göre ayırmaktadır (2002, 2010). Bu çeşitlilik, yetersizliğin sebepleri olarak çeşitli faktörler rol oynamak-
tadır.

Doğum öncesi
(Prenatal) nedenler

• Doğum öncesi faktörler, genetik ve kromozomal bozukluklar, metabolizma sorunları, beyin gelişimi ile il-
gili problemler veya anne ve çevresel etkenler gibi nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Kromozomal
Doğum Sırasındaki
anomalilere örnek olarak en yaygın görülenler; Down sendromu, Frajil X sendromu, Williams Sendromu,
(Perinatal) nedenler
Prader-Willi Sendromu ve Cri-du-Chat Sendromu sayılabilir.

31

Doğum Sonrası
(Postnatal) nedenler