Page 35 - Özel Eğitim İhtiyacı Olan Öğrenciler

ÖZEL EĞITIM IHTIYACI OLAN ÖĞRENCILER

Zihinsel yetersizliği olan bireyler genellikle öğrenme sürecine tipik gelişim gösteren bireylere kıyasla
daha yavaş adapte olurlar ve bu süreçte genellikle alakasız uyaranlara daha fazla dikkat ederler (Merrill,
2005). Zihinsel yetersizliği olan bireylerin dikkat süreleri kısa olabilir ve
çevresel uyaranlar nedeniyle kolayca dikkatleri dağılabilir (Carlin, Ch-
rysler ve Sullivan, 2007). Ayrıca, öğrenme aktivitelerine odaklanmada
zorlanabilirler, bu da yeni bilgileri öğrenme, hatırlama ve uygulama ka-
biliyetlerini olumsuz etkileyebilir. Öğretmenler, bu bireyler için öğretim
planlarken ve uygularken dikkat dağıtıcı uyaranları sistemli bir şekilde
yönetmelidir. İlk olarak, öğretmen öğrencinin dikkatini görevin basit ve
önemli bir yönüne çekmeli ve doğru yanıtları pekiştirmelidir. Daha son-
ra, öğrenci başarılı oldukça, görevin zorluğunu ve karmaşıklığını kade-
meli olarak artırabilir. Bu yöntemle, zihinsel yetersizliği olan bireylerin
ilgili uyaranlara yönelik seçici ve sürekli dikkatleri geliştirilebilir (Hugue-
nin, 2000).

Zihinsel yetersizliği olan bazı bireyler, öğrenme veya problem çözme görevlerine ilgi göstermekte zor-
lanmaktadır. Bu bireylerin problem çözme becerilerini geliştirmek önemlidir, çünkü bu beceriler günlük ya-
şamlarında sıkça karşılaşacakları durumlar için gereklidir (Uçar, 2017). Tekrar eden başarısızlık deneyimleri
sonucunda, bazı zihinsel yetersizliği olan bireyler öğrenmek için gerekli çabayı göstermeyebilir ve öğrenilmiş
çaresizlik yaşayabilir. Ayrıca, başarısızlıklarını telafi etmek amacıyla veya yeni başarısızlıklarla karşılaşmamak
için kendi beklentilerini düşürebilir ve daha önce başarısız oldukları durumlarda tekrar denemekten kaçınabi-
lirler (Akoğlu, 2017). Başarısızlık sonrası azim göstermeme, çözüm aramama ve çaresiz hissetme gibi durumlar
gözlenmektedir (Heward, Alber-Morgan ve Konrad, 2017). Zihinsel yetersizliği olan bireyler, zorlu bir görev
veya problemle karşılaştıklarında hızla pes edebilir ve başkalarının yardımını bekleyebilir (Fidler, Hepburn,
Mankin ve Rogers, 2005). Bu nedenle, eğitsel müdahalelerde bu bireylerin güçlü yönlerini ön plana çıkararak
motivasyonlarını artırmak ve yeni öğrenme girişimlerini pekiştirmek önemlidir (Akoğlu, 2017).
Zihinsel yetersizlikleri olan öğrencilerde motivasyon eksikliği sıklıkla gözlemlenebilir bir durumdur.
Bu öğrencilere öğrenme sürecinde sorumluluk alma ve aktif bir rol üstlenme becerilerini kazandırmak, moti-
vasyonlarını artırmanın yanı sıra davranışlarını düzenlemelerine ve kendine güvenen bireyler olarak problem
çözme yeteneklerini geliştirmelerine olanak tanır (Fowler, Konrad, Walker, Test ve Wood, 2007). Bu nedenle,
motivasyon sorunları yaşayan öğrencilere yönelik eğitimlerde, öğretmenlerin öğrencilerinin özelliklerini derin-
lemesine anlamaları büyük önem taşır.

Zihinsel yetersizliği olan bireyler, bilgileri saklama sürecinde zorluklar yaşarlar. Bilgi saklama işlemi,
iki tür bellek kullanılarak gerçekleşir: Kısa süreli bellek ve uzun süreli bellek. Kısa süreli bellek, bilgilerin geçici
olarak saklandığı yer olup, aynı zamanda bilgi işleme ve zihinsel işlemlerin gerçekleştiği alan olarak da işlev
görür ve bu nedenle işleyen bellek olarak da adlandırılır (Banikowski ve Mehring, 1999). Uzun süreli bellek ise,
bilgilerin daha önce öğrenilenlerle ilişkilendirildiği ve uzun süre saklandığı bölümdür. Zihinsel yetersizliği olan
bireyler, bilgileri hatırlama ve geri çağırma konusunda güçlük yaşarlar, bu yüzden bilgilerin gruplandırılarak
verilmesi, bilginin organize edilmesini, geri çağrılmasını ve öğrenilmesini kolaylaştırabilir. Şiddetli bilişsel bozul-
malar, hatırlama sorunlarını daha da artırabilir. Zihinsel yetersizliği olan bireyler, tipik gelişim gösteren bireyle-
re göre bilgiyi hatırlamakta daha uzun süre gereksinim duyar ve aynı anda çok miktarda bilişsel bilgi işlemekte
zorlanırlar (Bergeron ve Floyd, 2006). Bu nedenle, uzun ve kısa süreli bellek zorlukları yaşayan bu bireyler için
sık tekrar ve pratik yapılması önemlidir.
Zihinsel yetersizlikten etkilenmiş bireylerde görülen bilişsel sınırlamalar, akademik beceriler üzerinde
de olumsuz etkiler yaratır. Bu bireylerin motivasyon eksikliği, kısa dikkat süreleri, genelleme yapma güçlükleri
ve bellek sorunları gibi özellikleri, akademik başarısızlıklarını kaçınılmaz kılar. Özellikle, okuduğunu anlama
konusunda zorlanan zihinsel engelli bireyler, metinlerdeki önemli noktaları belirleme ve bu noktalar arasında
bağlantılar kurma konusunda sorunlar yaşarlar (Öncül, 2018).

35