Page 45 - Özel Eğitim İhtiyacı Olan Öğrenciler
P. 45
ÖZEL EĞITIM IHTIYACI OLAN ÖĞRENCILER
DSM-5 Otizm Spektrum Bozukluğu Kriterleri
DSM-5'te yer alan ve hem ülkemizde hem de dünya genelinde kabul edilen en güncel OSB tanı kriterleri aşağı-
da belirtilmiştir (APA, 2013).
DSM-5'te yer alan ve hem ülkemizde hem de dünya genelinde kabul edilen en güncel OSB tanı kriterleri aşağı-
da belirtilmiştir (APA, 2013).
1) Sosyal iletişim ve etkileşim yeteneklerinde sürekli ve ciddi yetersizlikler gözlenir. Belirtilerin geçmişte veya
şu anda var olması gereklidir.
1A Sosyal duygusal alanda 1B Sözel-sözel olmayan 1C Yaşına uygun ilişki kurma
yetersizlikler iletişimde yetersizlikler ve sürdürmede yetersizlikler
Bazı bireyler, sosyal ortamlar- Bazı kişiler, iletişimin temel Bazı bireyler, sosyal ortamlara
da iletişim kurmakta ve unsurlarını kullanmada zorluk uyum sağlamakta ve ortama uygun
etkileşim başlatmakta zorluk yaşayabilirler. Örneğin göz davranışlar sergilemekte zorlanabil-
yaşayabilirler. İlgi alanlarını ve teması kurmakta, beden dilini irler. Yaşıtlarıyla sağlıklı ilişkiler
duygularını ifade etmekte, aynı anlamakta ve k ullanmakta, kurmakta ve sürdürmekte güçlük
zamanda karşı tarafın duygu jest ve mimikleri yorumlamakta çekebilirler. Ayrıca sosyal çevrelerine
ve düşüncelerini anlamakta yetersiz kalabilirler. karşı ilgisiz kalabilir, arkadaşlık kur-
güçlük çekebilirler. makta zorlanabilir ve hayali oyunlara
ilgi duymayabilirler. Bu durum, sosyal
beceri eksikliğinin bir göstergesi
olabilir.
2) Bireylerde sınırlı ve tekrarlayan davranış örüntüleri ile ilgi alanlarında ve aktivitelerinde kısıtlılıklar göz-
lemlenebilir. Bu belirtilerden en az ikisinin geçmişte veya şu anda mevcut olması gereklidir.
2A Stereotipik veya yineleyen 2B Rutinlere aşırı bağlılık
davranışlar
Birey, kendine özgü ve tekrarlayan konuşma biçim- Birey, sözel ve sözel olmayan iletişimde aynı
leri kullanabilir. Bu, belirli kelimeleri veya cümleleri zamanda motor davranışlarda belirli alışkanlıklara
tekrar etmek, aynı tonlama ve vurgu ile konuşmak aşırı bağlılık gösterebilir. Rutinlerinde meydana
şeklinde olabilir. Aynı şekilde, motor hareketler gelen en ufak bir değişikliğe karşı aşırı tepki
veya nesne kullanımı da sürekli ve aynı şekilde verebilir ve büyük stres yaşayabilir. Bu durum, aynı
tekrarlanabilir. yolu kullanmakta ısrar etme sürekli aynı soruları
sorma veya y emek konusunda seçici olma gibi
davranışlarla kendini gösterebilir.
2D Duyusal uyaranlara karşı
2C Sınırlı ilgi alanı: aşırı veya çok az tepki:
Birey, belirli ilgi alanlarına karşı yoğun bir odaklan- Birey, çevreden gelen duyusal uyaranlara karşı
ma ve bağlılık gösterebilir. Bu ilgi alanları genellikle alışılmadık tepkiler verebilir. Bazı seslere, kokulara,
sınırlı ve dar kapsamlı olabilir. Birey, bu ilgi alanları- dokulara veya görsel uyaranlara karşı aşırı duyarlı
na aşırı zaman ve enerji harcayabilir ve bu alanlar olabilir veya tam tersi, duyusal uyaranlara karşı
dışındaki konulara karşı ilgisiz kalabilir. ilgisiz ve tepkisiz kalabilir. Örneğin belirli seslerden
rahatsız olabilir, bazı dokulara karşı aşırı hassasi-
yet gösterebilir veya dönen nesnelere karşı yoğun
bir ilgi duyabilir.
45
