Page 50 - Özel Eğitim İhtiyacı Olan Öğrenciler

ORTAÖĞRETİM KADEMESİNDE KAYNAŞTIRMA/BÜTÜNLEŞTİRME YOLUYLA EĞİTİM UYGULAMALARI

Sınırlı, Tekrarlayan Davranışlar

Birey, davranışlarında
esneklik gösteremeyebilir
ve değişikliklere uyum
sağlamakta aşırı zorluk
Birey, davranışlarında
esneklik gösteremeyebilir ve yaşayabilir. Tekrarlayan
değişikliklere uyum sağlam- davranışlar ve sınırlı ilgi
akta zorlanabilir. Tekrarlayan alanları, bireyin işlevselliğini
Bireyin davranışlarında ve günlük yaşamını olumsuz
esneklik gösterememesi, bir davranışlar ve kısıtlı ilgi etkileyebilir. Bu durum,
veya daha fazla ortamda alanları, bireyin işlevselliğini bireyin ilgi alanlarını veya
işlevselliğini önemli ölçüde farklı bağlamlarda olumsuz davranışlarını değiştirmeye
olumsuz etkiler. Etkinlikler etkileyebilir ve dışarıdan fark çalıştığında yüksek stres ve
arasında geçiş yapmakta edilebilir düzeyde olabilir. zorluklarla karşılaşmasına
zorlanabilir, organizasyon Birey, ilgi alanlarını veya neden olabilir.
ve planlama becerilerinde davranışlarını değiştirmeye
eksiklikler olabilir ve bu durum çalıştığında stres ve zorluklar
bağımsızlığını sınırlayabilir. yaşayabilir.

Düzey 3
Düzey 2 (Ağır Düzeyde
(Orta Düzeyde Destek Gereksinimi)
Düzey 1 Destek Gereksinimi)
(Ha f Düzeyde
Destek Gereksinimi)

5. OSB’li Bireylerin Özellikleri ve Eğitimleri
Dil ve İletişim Özellikleri
Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan bireylerin en belirgin özelliklerinden biri, sözel ve sözel olmayan
iletişim becerilerindeki sınırlılık ve farklılıklardır. Erken çocukluk döneminde ortaya çıkan dil ve iletişim becerile-
rindeki yetersizlikler, ileriki yaşlardaki dil kullanımı ve sosyal etkileşim becerilerini de etkilemektedir. Bu nedenle
tanı sürecinde iletişim becerilerinin değerlendirilmesi OSB tanısı koymada büyük önem taşımaktadır (Drew vd.,
2007). OSB'li bireylerde dil becerileriyle ilgili olarak karşılaşılan bazı sınırlılıklar şunlardır: hiç konuşmama, basit
sözcüklerle konuşma, konuşmada gecikme, anlaşılırlığı düşük konuşma. OSB'li bireylerde iletişim becerileriyle
ilgili olarak karşılaşılan sınırlılıklar ise sosyal iletişim başlatma ve sürdürme güçlüğü olarak tanımlanabilir. (Ök-
cün-Akçamuş, 2016).
Araştırmalar, tipik gelişim gösteren çocuklarda dil ve konuşma öncesinde görülen amaçlı iletişim davra-
nışlarının, OSB olan bireylerde kullanım ve yorumlamada sınırlılıklara yol açtığını göstermektedir. Jest, mimik ve
sesler gibi dil öncesi amaçlı iletişim davranışlarının OSB'li bireyler tarafından sınırlı ve nadiren kullanıldığı belirtil-
miştir (Sandbank vd., 2017; Töret, 2016). Dilin ögeleri açısından OSB'li bireyler ses bilimsel (fonolojik) gelişimde
tipik gelişen çocuklarla benzer gelişim göstermekle birlikte dil ötesi sistemlerde ve dilin bileşenleri olan sentaks
ve morfoloji bağlamında tipik gelişen akranlarına benzer ancak daha yavaş ve gecikmiş bir öğrenme süreci ser-
gilemektedirler. Kullanılan dil daha basit bir söz dizimi ve biçim bilgisi içermekte, semantik (anlam bilgisi) bağ-
lamında ise sembol, kavram ve kategori oluşturma ve kullanmada sınırlılıklar yaşanmaktadır. Dil kullanımında
karşılaşılan en büyük sorun ise pragmatik (kullanım bileşeni) alanda olup dil kullanımı genellikle talep etme ve
sadece bireye anlamlı olan ifadeleri tekrarlama şeklinde sınırlı kalmaktadır (Birkan, 2010; Ege, 2006).

50