Page 84 - Türk Dili ve Edebiyatı Farklılaştırılmış Öğretim Etkinlikleri

Türk Dili ve Edebiyatı

10.SINIF - FARKLILAŞTIRILMIŞ ÖĞRETIM ETKINLIKLERI

Şiirde ahenk kavramının neyi ifade ettiği, hangi kavramları içerdiği pekiştirildikten
sonra öğrencilere seslendirilmiş bir gazel örneği etkileşimli tahtada sunulacaktır
(İF1) (EBA’dan “Divan Şiirinden Seçmeler” başlığı altındaki ses dosyası.) ( FÖOD1).
Bunun için önce gazelin yazılı hâli etkileşimli tahtadan (İF2) açılır (FÖOD1,
FÖOD2). Daha sonra ses dosyasının önce 6. dakika ile 7. dakika 10 saniye aralığın-
da yer alan gazel dinletilir (EBA’dan “Divan Şiirinden Seçmeler” başlığı altındaki ses
dosyası.). Gazel seslendirmesini öğrenci etkileşimli tahtadan da takip eder (İF3).
Öğrenci dinlediği seslendirmeden yararlanarak gazele uygun okuma yöntem ve
stratejiyi belirler. Öğrencilere “Ahenk unsurlarıyla örülmüş duygusal bir metin na-
sıl okunur?” sorusu sorulur. Öğrencilerin belirledikleri okuma stratejileri gelen ce-
vaplar aracılığıyla öğrenilir (SF3). Öğretmen, gelen cevapları öğrencilerle birlikte
değerlendirip şiir okumada dikkat edilecek hususları (vurgu,tonlama vb.) anlatır ve
tahtaya yazarak öğrencilerle paylaşır.
Gönüllü bir öğrenci tarafından gazel örneği tekrar okunur. Okuma bittikten sonra
öğrencilere bir tarafında evet, bir tarafında hayır yazan kartlar dağıtılır (İF4). Öğ-
retmenin sorduğu sorulara verdikleri cevaplara göre öğrencilerin bu kartları kal-
dırmaları istenir. Öğretmen cevabı “evet” ya da “hayır” olacak şekilde; şiirin içeriği,
dil ve anlatım özellikleri ile ilgili sorular sorar. “Şiirde şair sevgilisine sitem ediyor.
Şiirde mutluluk duygusu ağır basıyor. Şiirde bireysel bir konu işlenmiş. Şiirde sanatlı
bir anlatım var. Şiirde kullanılan kelimeler günümüzde de çok karşımıza çıkıyor.” gibi
cümlelerle öğrencilerin evet- hayır etkinliğine katılmaları sağlanır. Daha sonra et-
kileşimli tahtadan saf şiirin özelliklerine sahip bir şiir (İF5, İF6) açılır (Örneğin, Cahit
Sıtkı Tarancı Otuz Beş Yaş şiiri gibi.) (FÖOD1, FÖOD2). Şiir dinlendikten sonra bu
şiirin daha önce tahlil edilen gazelden farklı bir dönemde, Cumhuriyet Dönemi’nde
Uygulama Aşamaları
yazıldığı ifade edilir.
İlk dinlenen gazel ve Cumhuriyet Dönemi saf şiirinin yazılı hâlleri, etkileşimli tahta-
dan yan yana açılarak aralarında dil ve anlatım yönünden bir farklılık olup olmadığı
öğrencilere sorulur (İF2, İF3). Verilen cevaplardan hareketle şiirdeki dil anlayışının
yazıldıkları dönemlere göre farklılık gösterdiği öğrencilere açıklanır (ÜF2). Oku-
nan gazel ve saf şiir şairlerinin biyografilerini ve sanat anlayışlarını yansıtan bilgi-
lendirici videolar sırayla etkileşimli tahtadan açılır (İF7) (Örneğin; EBA’dan Fuzuli
Biyografisi- Bilgi videosu, Cahit Sıtkı Tarancı Biyografisi gibi.) (FÖOD1, FÖOD2).
Öğretmen tahtayı ikiye ayırarak bir bölüme “Fuzuli” başlığını, diğer bölüme “Ca-
hit Sıtkı Tarancı” başlığını yazar. Öğretmen iki şairin sanat anlayışını öğrencilerden
karşılaştırmalarını ister. Karşılaştırma tablosuna öğrencilerden gelen cevaplar ya-
zılır. Tüm sınıfın derse katılımı için öğrenciler teşvik edilir. Öğretmen gelen cevaplar
doğrultusunda konuyla ilgili açıklamalarda bulunur. Öğrencilere hangi şiiri, hangi
nedenden daha çok beğendiklerini sorar. Gelen cevapların ardından öğrencilerden
bir sonraki derse beğendikleri şiirin birkaç bölümünü ezberleyerek gelmeleri istenir
(İF8).

Öğretmen tarafından öğrencilere dersin son aşamasında şiir ile şair, metin ile dö-
nem arasındaki ilişki hakkında kısa, açıklayıcı bilgiler verilir. Bu bilgiler infografik
(İnfografik: Metin, grafik, tablo ve diğer görsel öğelerin bir araya getirilerek verileri
daha basit, çekici ve anlaşılır hâlde sunma) şekilde öğrencilere sunulur (İF9).
Öğrencilere doğrudan anlatılan, infografik metinlerle pekiştirilen “şiir ile şair” ve
“metin ile dönem” arasındaki ilişkiye dair soruları içeren önceden hazırlanmış çalış-
ma kâğıtları dağıtılır. Öğrencilerden bu çalışma kâğıtlarındaki soruları cevaplan-
dırmaları istenir (ÜF3). Öğretmen öğrencilerin verdikleri cevapları kontrol eder.

84