Page 121 - Fen Bilimleri Laboratuvarı Öğretmen El Kitabı

Laboratuvar Tekniklerine Giriş

Dekantasyon

Çöktürme işleminde veya katı-sıvı heterojen karışımlarda dinlendirme ile katı kısım tamamen çöktükten sonra üst-
teki sıvı kısmın başka bir kaba aktarılması işlemine dekantasyon (aktarma) denir.
Görsel 3.162’de işlem basamakları verilen, en basit ayırma tekniklerinden biri olan dekantasyon işleminde çökeleğin
ağır, iri taneli ve kristal yapıda olması durumunda en iyi ayırma sağlanır. Katı partiküllerin yeteri kadar büyük çaplı
olmaması veya yoğunluk farkının çok fazla olmaması dekantasyon işlemini zorlaştıracağından bu durumlarda süz-
me işlemi tercih edilir.

Dekantasyon

Heterojen
katı-sıvı Cam baget
karı ım
Bir süre sonra

Katı

Süpernatant
Sediment Temiz sıvı

Sedimantasyon
Görsel 3.162: Dekantasyon yöntemi

Süzme

Deney sırasında oluşan çökeleğin ana çözeltiden ayrılması için yapılan işleme süzme denir. Süzme, tanecik boyutu
farkından yararlanılarak karışımdaki bileşenlerden birinin geçişine izin verirken diğer bileşenlerin geçişini engelle-
yen bir süzgeç ya da filtre kullanılarak yapılan bir ayırma tekniğidir. Özellikle katı-sıvı veya katı-gaz heterojen ka-
rışımlarda katı bileşenin tanecik boyutuna uygun süzgeç varsa karışımdaki maddeleri ayırmak için süzme yöntemi
uygulanır. Süzme işleminde katı-sıvı karışımlarda katı bileşeni ayırmak için tanecik boyutuna uygun gözenekleri
olan süzgeç kâğıtları (Görsel 3.163), katı-gaz karışımlarında ise filtreler (Görsel 3.164) kullanılır.

Görsel 3.163: Süzgeç kâğıtları Görsel 3.164: Filtreler
Laboratuvarda süzme işlemlerinde süzgeç kâğıtları, nuçe hunisi veya Gooch krozesi kullanılır. Bu tür huniler,
Buchner (Bühner) hunisi olarak da bilinir.
Süzme işlemi, basit süzme ve vakum altında süzme olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilir. Basit süzme işlemi temel

120