Page 126 - Fen Bilimleri Laboratuvarı Öğretmen El Kitabı

Basit damıtma düzeneği; damıtma balonu, soğutucu ve toplama kabı kullanılarak Görsel 3.169’daki gibi kurulur. Da-
mıtma balonuna katı-sıvı homojen karışım dökülerek ısıtılır. Karışımında sıvı olan madde buharlaşarak soğutucuya
gelir. Soğutucuda yoğunlaşarak sıvılaşır ve toplama kabında birikir. Böylece karışımdaki bileşenlerden sıvı olan saf-
laştırılmış olur. Bu şekilde toplama kabında biriken saf sıvıya destilat denir.

Termometre

Yogunlaştırıcı (soğutucu)

Cam balon
Homojen katı-sıvı
karışım
Su çıkışı
Soğuk su girişi
Isıtıcı Toplama kabı
Destilat

Görsel 3.169: Basit damıtma düzeneği
Basit damıtmada dikkat edilecek noktalar aşağıdaki maddelerde belirtilmektedir.
• Damıtılacak sıvı miktarı, cam balonunun yarısı veya en çok balon hacminin 2/3’ü kadar olmalıdır.
• Termometre, oluşan buharla direkt temas edebilecek şekilde yerleştirilmelidir.
• Cam balon içine homojen kaynamayı sağlamak için kaynama taşları atılmalıdır.
• Isıtma, ısıtma mantosu veya bir ısıtma banyosu ile yavaş yapılmalıdır. Bunsen beki kullanılıyorsa amyant tel
kullanılmalıdır.
• Soğutucuya su girişi alt kısımdan, soğutucudan su çıkışı ise üst kısımdan olmalıdır.
Ayrımsal (fraksiyonlu) damıtma sistemi, Görsel 3.170’te görüldüğü gibi basit damıtmadan farklı olarak damıtma balonu ile
damıtma başlığı arasına bağlanan bir fraksiyon kolonu içerir. Kolon, gözenekli paslanmaz çelik gibi uygun bir dolgu ile dol-
durulur. Dolgu için genelde küçük cam parçaları kullanılır. Buhar, kolon içinde yukarı doğru hareket ederken sıvı-sıvı karışımı,
sürekli olarak birçok buharlaştırma-yoğuşma döngüsüne tabi tutulur. Kolondaki her bir döngü, buharın bileşiminin düşük
kaynama noktalı bileşence zenginleşmesini sağlayarak kolonun tepe noktasına oradan da soğutucuya ulaşmasını sağlar.

Su çıkı ı
Termometre Su çıkışı
Termometre
Yoğunlaştırıcı (soğutucu)
Yogunla tırıcı (soğutucu)

Damıtma kolonu
Damıtma kolonu
Cam parçaları
Cam parçaları
Damıtma balonu
Damıtma balonu
Etil alkol + su Su girişi
Su giri i
Etil alkol + su
Toplama kabı
Toplama kabı
Destilat
Destilat
Isıtıcı
Isıtıcı

Görsel 3.170: Ayrımsal damıtma düzeneği

125