Page 120 - ÇAĞDAŞ DÜNYA SANATI TARİHİ 12

4. ÜNİTE

Güncel hayattan seçilen resim konularındaki figürler çoğun-
lukla halk insanıdır. Sanatçı; form ve renk deformasyon-
larıyla oluşturduğu figürleri, görmek istediği gibi resmet-
miştir. Sanatçılar sıkıntılarını, üzüntülerini ve sevinçlerini
renk ve biçim yoluyla anlatmışlardır. Çılgın renk tonlarının
kullanıldığı resimlerde insan vücutları çirkinleştirilerek
verilmiştir. Böylece bilinen kurallar yerine resimde yeni bir
yapılanma baş göstermiştir. Duyguların ve iç dünyanın ön
plana çıkarıldığı ekspresyonizmin temel ögesi figürden
hareketle portredir. Portreler; işçilerin, köylülerin, çalışan-
ların, sıradan halkın portresi olmaya başlamıştır. “Mantığın
ve duygunun izleri sadece ve sadece insan yüzüne yansır.”
düşüncesiyle yapılan portrelerde, kimi zaman bu izler doğal
bir şekilde yansırken kimi zaman da Afrika masklarını Görsel 4.52: Hayat Dansı, Munch,
1899-1900, Ulusal Galeri, Oslo
andıran surat ifadeleriyle sunulmuştur.
Ekspresyonist sanatçılar yaptıkları otoportrelerde büyük bir coşkuyla kendilerini betimlerken aynı zamanda travma, melan-
koli ve yalnızlık hâllerini de resimlemişlerdir. Kendi ruhsal durumlarını da yapıtlarında hissettiren ekspresyonistler, rastgele
vurdukları fırça darbeleriyle ve kullandıkları renklerle sakinliklerini, öfkelerini yansıtmışlardır. Bireysellikle ortaya
koydukları eserlerinde karakteristik fırça vuruşları da göze çarpar. Resimdeki konulara, renklere, formlara ve yapılan
soyutlamalara göre ekspresyonistler birbirlerinden farklılıklar göstermektedir.

Ekspresyonizmin önemli temsilcileri arasında Marc Chagall (Mark Şagel), Edvard Munch (Edvard Manç) (Görsel 4.52),
Ernst Ludwig Kirchner (Örnıst Ludvik Krihner), Erich Heckel (Erik Hegel), Ludwig Meidner (Lutvik Maytner), Otto Dix
(Otto Diks), Max Pechstein (Maks Peyştayn), Emil Nolde (Emil Nold), Max Beckmann (Maks Bekman), George Grosz
(Corç Guroz), Karl Schmidt-Rottluff (Karl Şimit Rotluf), Geoerges Rouault (Corç Rou), Marcel Gromaire (Marsel
Gırome), Oscar Kokaschka (Oskar Kokoşa) sayılabilir.

Marc Chagall (1887-1985): Yahudi kökenli Rus-Fransız ekspresyonist ressamdır. Sanatçı 1906 yılında, yerel bir
ressam olan Yehuda Pen’in yanında resme başladı. 1907’de St. Petersburg Çarlık Güzel Sanatlar Okuluna gitti.
1910’da Paris’e giderek Delaunay, Modigliani, Cendrars, Comido ve Apollinaire ile dostluk kurdu. 1914’e kadar
kaldığı Paris’te sanatını geliştirdi. Apollinaire’nin önerisiyle 1914’te Berlin’de kişisel sergi açtı. Bu sergi, Alman
dışavurumculuğunun başlangıcı sayılmıştır. Sovyet Kültür Bakanlığı,1917’deki Rus Devrimi’nde aktif rol alan
sanatçıya Vitebsk (Vaytesk) Bölgesi’nden sorumlu görevli ünvanını vermiştir. Chagall “Vitebsk Modern Sanatlar
Müzesi ve Sanat Okulu”nu kurmasına rağmen bir süre sonra Sovyet sisteminin politikalarına katlanamamaya
başlamıştır. O ve eşi Bella Rosenfeld (Bella Rozınfıld) 1920 yılında Moskova’ya taşınmış, ardından 1923’te ise
Paris’e geri dönmüşlerdir.

Hiçbir sanat akımına bağlı kalmayan sanatçı Beyaz
Rusya’nın halk yaşamından çok fazla esinlenmiş, köy
ortamı ve anıları tüm yapıtlarının esin kaynağını oluştur-
muştur. Bunun yanı sıra eserlerinde Yahudi geleneklerini
yansıtan pek çok dinsel tema işlemiştir. Paris’e geldiği
dönemde fovistlerin etkisiyle dışavurumcu bir renk
tekniği kazanmıştır. Ayrıca Modigliani, Leger, Delaunay
ile birleşerek kübizmle ilgilenmiştir. Biçimden çok iç
deneyimlerin çeşitlemelerine varmak isteyen sanatçı
Alman dışavurumculuğuna ışık tutmuştur. Chagall 1960
ve 1970’lerde kamusal alanlarda, belediyeye ait mekân-
larda ve dinî binalarda yürütülen birçok geniş ölçekli
projeye katılmıştır. Eserlerinden bazıları “Yağmur”
(Görsel 4.53), “Yedi Parmaklı Kendi Portresi”, “Köyüm
ve Ben”, “Pandullü Saat”, “Yeşil Kemancı”, “Viyolonselci”,
“Gece”, “Savaş”, “Moskova Musevi Sanatı Tiyatrosu
Duvar Resimleri”, “Paris Operası Tavan Resimleri”,
“New York Metropolitan Operası Duvar Resimleri”,
Görsel 4.53: Yağmur, Chagall, Solomon R. Guggenheim Vakfı Kitap resimleri: “Gogol”, “Ölü Canlar”, “La Fontaine’den
Peggy Guggenheim Koleksiyonu, Venedik (La Fonten) Masallar”dır.

117