Page 42 - GRAFİK TASARIM 11

c. Türk Grafik Sanatı Tarihi

Orhun Yazıtları, İslamiyet’in etkisi, matbaanın açılması, basımın gelişme si, kentleşmenin art-
ması ve Cumhuriyet dönemi Türk grafik sanatçılarının başarılı eserler üretme si, günümüz Türk
grafik sanatını etkilemiştir.

735 1100 1727

Orhun Yazıtları İslamiyet’in Etkisi İlk Matbaa

Günümüzde Moğolis- 9. yüzyılda Müslümanlığı Osmanlı Devleti’nde ilk
tan’ın sınırları içinde kabul eden Türkler, Arap matbaa 1727’de İbrahim
bulunan, üç metre yük- alfabesini kullanmaya Müteferrika tarafından
sekliğinde ve üzerinde ka- başlayıp Selçuklular döne- kurulmuştur (Görsel 1.96).
bartma yazıların olduğu minde Arap yazılarını taş Bu tarihten önce Erme-
Orhun Yazıtları Göktürk- üzerine kaligrafik olarak niler 1567, Rumlar 1627
lerin ilk yazılı örneklerini işlemiştir (Görsel 1.95). yılında kendi matbaalarını
oluşturur. Kültigin Anıtı kurmuş ancak bir süre
bu örneklerden biridir sonra çeşitli sebeplerle bu
(Görsel 1.94). matbaalar kapatılmıştır.

Görsel 1.96. Vankulu Lügatı,
1729, İbrahim Müteferrika, Kâğıt
Müzesi, Yalova
Görsel: 1.95. 12. yüzyıl Selçuklu
tarzı taş üzerine yazı tasarımı

Görsel 1.94. Kültigin Anıtı

BİLGİ NOTU

İbrahim Müteferrika’nın 1729-1742 yılları arasında 17 kitap bastığı bilinmektedir. Ba sılan
bu ilk kitaplardan Vankulu Sözlüğü’nde ilk kez Arapça harfler için döküm kalıp ha zırlayan
Müteferrika, Cihannüma ve Tarih-i Hind-i Garbi adlı kitaplarda ise ilk kez resim ve haritalar
kullanmıştır. Vankulu Sözlüğü, Osmanlı sınırları içinde Arapça harfler kullanılarak basılmış
ilk Türkçe kitaptır. Türkçe’nin Grameri’nde ise Latin harfleri ilk kez kullanılmıştır.

40