Page 152 - MÜZE EĞİTİMİ (seçmeli 9,10,11 ve 12. sınıflar)

kebikeç / 36 • 2013
MÜZE EĞİTİMİ VI. Anadolu Koleji’nde “Devrimci Faaliyetler” MÜZE EĞİTİMİNİN TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ

Görsel 4.11: Merzifon Anadolu Koleji binaları, 1935, Ahmet Yüksel koleksiyonu

Merzifon Anadolu Koleji Kızlar Okulu
Foto Dildilian Kardeşler [Kartpostal - Ahmet Yüksel koleksiyonu]
Dönemin okul müzelerinden birisi de İstanbul’dan Merzifon’a taşınmış ve
1908’de kurulmuş Anadolu Kolejine aittir (Görsel 4.11). Kolejin 7.000’den
fazla bitki ve hayvan türü içeren bir botanik müzesiyle birlikte 10.000 cildi
5 Ocak 1893’te Anadolu Koleji’nin kapısına ve Kız Okulu’na birer ilan ya-
aşkın kitabının bulunduğu kütüphanesi bulunmaktaydı. Bu müze Profesör
pıştırılmıştı. İlan, memleketin hastalıklarına çare bulmak için hükumeti Hindis-
Manisacıyan’ın topladığı ve tasnif ettiği 40 memeli ve büyük hayvan, 70 kuş,
tan’ın başvurduğu yöntemi kullanmaya davet ediyordu - ki bu da imparatorlu-
ğun kontrolünün İngilizlere devredilmesi anlamına geliyordu. Okulun
50 yumuşakça, 2500 farklı böcek çeşidi, 1200 bitki, 100 ağaç örneği, 900 mi- öğretim
neral ve taş, 1100 fosil çeşitlerinin sergilendiği büyük bir koleksiyona sahipti.
kadrosu bu propaganda faaliyetine şiddetle karşı çıktı ve yapılanı “dindışı, man-
Osmanlı İmparatorluğu’nun Anadolu’daki en zengin müzesi olduğu söylene-
tıksız ve tehlikeli” olarak yorumladı. Ancak olayı araştıran Osmanlı yetkilileri
bilirdi. Hafta içi iki gün 14.00-16.00 arası açık olan müze öğrenciler ve aileler
ilanların okul matbaasında basıldığına inanıyordu, zira ilanlar nadir bulunan
tarafından ziyaret ediliyordu. Ziyaretçi sayısı haftada 200 kişiye yaklaşıyordu.
cyclostyle adlı bir alette basılmışlardı. Ermeni profesörlerden ikisi, Hagop
Tomayan ve Ohannes Kayayan (Ermenice profesörü), “çetenin” liderleri
54
53
1929 tarihli bir teftiş raporunda, müzenin yöredeki öğrencilere ve halka açık
55
olarak suçlanıp hapse atıldı. Okulun yönetimi bu yazının basımına izin ver-
olduğu eğitim amacıyla kullanıldığı belirtilmiştir. Bu müze bütün memleket
mekle suçlanıyor, Merzifon kaymakamının da etkisiyle Amerikalı misyonerler
halkına da açık bulundurulmuştur. Zaman zaman diğer okulların da bu mü- askeri
hedef gösteriliyordu. Bu gergin ortamda inşaatı yeni bitmiş Kız Okulu
zeden istifade ettiklerinden bahsedilmiştir. Müze, Merzifon Amerikan Oku-
56
kumandanın başını çektiği bir grup tarafından 1 Şubat’ta ateşe verildi.
lunun kapandığı 1939 yılına kadar açık kalmıştır. Cumhuriyet Dönemi’nde

1923-1925 yılları arasında Ankara’da Maarif Kongresi adıyla düzenlenen top-
53 Merzifonlu köklü bir aileden gelen Tomayan bölgedeki Ermeniler üzerinde etkisi olan
lantılarda Heyet-i İlmiye çalışmalarıyla müze eğitimi konusunun resmî olarak
nüfuzlu bir kişilikti.
54 Merzifon İlahiyat Okulu
başladığı söylenebilir. mezunu olan Kayayan 1884’ten beri Ermenice öğretmenliği
yapıyordu.
1923’te ilki yapılan bu toplantının konuları arasında Etnografya Müzesi, Millî
55 George E. White, Adventuring With the Anatolia College, Grinnel, Iowa: Herald-Register
Müze’nin oluşturulması ve okul müzelerinin kurulması kararı alınmış; okul
Publishing Company, 1940, s. 28.
müzelerinde eğitim malzemelerinin derslerde kullanılan araç-gereçlerin, okul
56 “Editorial Paragraphs”, Missionary Herald, vol. 89, Nisan 1893, s. 130; “Editorial
eşyalarının ve belgelerin yer alacağı bildirilmiştir. Bu müzelerin pedagoji mü-
Paragraphs”, Missionary Herald, vol. 89, Mayıs 1893, s. 173.
zesi şeklinde eğitsel bir amaca dönük olarak eğitim bilimleri konusunda uz-
140
man bir öğretmenin idaresine verilmesi de karara bağlanmıştır.
1926’da ilköğretim programında müze ve eski eserlerin öğretimde kullanıl-
masının gerektiğinden bahsedilirken ilkokul tarih dersi programında ise öğ-
150