Page 52 - İKİ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 12

1.3.1. Dönüştürme (Metamorfoz) Nedir?

Hazırlık Etkinligi

• Doğal metamorfoza ilişkin bulduğunuz görselleri sınıf ortamında paylaşarak düşüncelerinizi
arkadaşlarınızla tartışınız.
• Günümüz sanatçılarının “metamorfoz” konulu çalışmaları ile ilgili oluşturduğunuz görsel dos-
yanızı arkadaşlarınızla paylaşarak doğal metamorfoz örnekleriyle karşılaştırınız. Benzerlikleri
ve farklılıkları bularak arkadaşlarınızla tartışınız.
• Maurits Cornelis Escher’in “metamorfoz” konulu çalışmaları ile ilgili oluşturduğunuz görsel
dosyanızı arkadaşlarınızla paylaşınız. Günümüz sanatçılarının “metamorfoz” konulu çalış-
maları ile ilgili görsellerle karşılaştırınız. Benzerlik ve farklılıklarını tartışınız.
• Sizce “metamorfoz” nedir?

Türk Dil Kurumuna göre; dokunun normal yapısını kaybetmesi, başkalaşma, larval formdan
erişkin forma dönüşüm; canlının yumurtadan çıktıktan sonra, tam bir ergin görünümüne erişince-
ye kadar geçirdiği değişim evrelerinin bütünü; özellikle böceklerde ve amfibyumlarda, bir hayva-
nın embriyo evresinden ergin olana kadar geçirdiği şekil ve yapı değişikliğidir. Bir yapının başka
bir yapıya dönüşmesi, kişiliği oturmuş niteliklerin birdenbire dikkat çekecek değişimler göstermesi
ya da minerallerle yapı ve dokuların değişimi, şekerin çayda erimesi, suyun buza dönüşmesi gibi
anlamlara gelen Fransızca bir kelimedir.
Bir türün aynı tür içerisinde, morfolojik, fizyolojik ve anatomik olarak birbirinden tamamen fark-
lı yapılara dönüşmesi anlamına gelen bu terim yeni bir hayatın başlaması anlamına da gelebilir.
“Metamorfoz, ilk olarak antik çağlarda insanın evrenle bağlantısını ortaya koyma endişesin-
den ortaya çıkmıştır. Başka hiçbir sözcük toplumların hâlen geçirmekte olduğu değişim sürecini
daha iyi betimleyemez. İnsanlar bugün medeniyetin dönüm noktası olarak gördüğü güce gön-
derme yaparak bir paradigma değişiminden sebepsiz yere söz etmemektedirler. Bu aktif gücün
pasif birer tanığı olan sanatçılar dünyanın merkezini gözlemleyen bir sismograf gibi bu sarsıntıları
kaydederler. İşlerinde ilişki kurdukları bu düşünme ve biçim verme, bütün dönüştürücü potansiye-
liyle birlikte mevcuttur. Sanatçılar; değişen, hareket eden, titreyen ve ışık saçan evrenle; konuşan,
öneren, dokunan, rahatsız eden sanat yapıtı arasında sanatçılar bir geçiş fikrini cisimleştirirler.
Metamorfoz başlığı birden çok biçimde anlaşılabilir. Sanatçıların olduğu kadar simyacıların,
biyologların, filozofların ve dil bilimcilerin de dünyasını içine almaktadır. Özellikle de edebiya-
ta gönderme yapar. Ovidius’un (Ovidyus) şiirlerinden Kafka’nın hikâyelerine; Platon’un mitlerin-
den görkemli Binbir Gece Masalları’na, Lewis Carroll’ın (Levis Kerıl) Alice’inden Robert Lewis
Stevenson’ın (Rabırt Levis Stivınsın) Jekyll ve Hyde’ına, Oscar Wilde’ın (Oskar Vayld) Dorian
Gray’in Portresi’nden Borges’in (Borhes) Hayali Varlıklar Kitabı’na kadar birçok mitolojik, fantastik
ve şiirsel birimlere ayrılır. Merak uyandırmak ve dünyada yaşayan canlıların kökenini açıklamak
amacıyla anlatılan; hayvanlara, bitkilere hatta minerallere dönüşen insan hikayelerinden ötürü
genelde büyü içerisinde yer almıştır. Birçok ünlü yapıt sayesinde farkına varırız ki metamorfoz
doğal olanın ve insanın ta kendisidir.”

Louise Déry, Akbank ve Sanat Yaz, 2008 adlı kaynaktan alınarak komisyon tarafından düzenlenmiştir.

50